Stalen achtbanen vertellen al sinds Disneylands Matterhorn Bobsleds in 1959 opende een verhaal. Maar een houten achtbaan was tot voor enkele jaren gewoon een houten achtbaan. Het ging puur om de baan, zonder franjes en fratsen. Een rollercoaster van hout is moeilijk te thematiseren en bovendien heeft het gevaarte simpelweg een charme van zichzelf, was lang het devies. Een story koppelen aan de attractie leek daarom overbodig. In de strijd om meer en beter zijn in de afgelopen jaren toch succesvolle inspanningen gedaan ‘woodies’ een thema mee te geven.
Kanten broekje
In 1997 openden twee Europese houten achtbanen waaraan dunnetjes een thema was gehangen. Tonnerre de Zeus in het Franse Parc Astérix ontleende zijn naam aan de Griekse oppergod Zeus die wolken uiteendreef en bliksemschichten naar de aarde wierp. Zijn beeld staat bij de ingang van de attractie. Bezoekers lopen er onderdoor en zien dan als zij naar boven kijken dat de stoere Zeus een wit kanten onderbroekje met bloemetjes draagt. De houten dubbele rollercoaster Stampida in het Spaanse Port Aventura dankt zijn naam de stampede, de rennende kudde van wilde dieren.
Wicker Man
Veel verder in het thematiseren van hun houten achtbaan gaan de Efteling, Europa-Park, Plopsaland en Alton Towers. Het Engelse pretpark opende in 2018 Wicker Man, de best gethematiseerde houten rollercoaster tot dat moment. De ruim 18 miljoen euro kostende Wicker Man wordt door Alton Towers aangeprezen als een ‘experience’. Pronkstuk van de achtbaan is een vijftien meter hoge houten figuur over de baan heen, de Wicker Man. Bezoekers worden ondergedompeld in de wereld van de Beornen, een geheimzinnige bevolkingsgroep die zou leven in de buurt van het plaatsje Alton. Gasten worden getrakteerd op spectaculaire vuureffecten tijdens de rit, vergezeld van rook en geuren.
Hersenpan
De treinen van de 795 meter lange en 22 meter hoge Wicker Man rijden met een snelheid tot 68 kilometer per uur drie maal door de gigantische Wicker Man. Voordat het verhaal rond de brandende houten figuur in beeld kwam overwoog Alton Towers thema’s gebaseerd op films. Ook ontstond het idee om van de wirwar van hout een soort hersenpan te maken. “Maar dat plan nam zulke groteske vormen aan dat we het zelf niet meer snapten”, lacht verantwoordelijk imagineer Bradley Wynne. De uitdagende combinatie van hout en vuur bleek bij onderzoeken de gasten het meest aan te spreken. Wicker Man was geboren.
Ceremonie
Omdat hout en vuur een gevaarlijke combi is, worden bezoekers een beetje voor de gek gehouden. De Wicker Man – half mens, half ram – is niet gemaakt van hout maar van gemodelleerd en geverfd cement. Het effect van de vlammen uit de drie grote branders op zijn schouders wordt versterkt door rook en LED-schermen in het hele lichaam van de Wicker Man. Een unicum is dat de houten achtbaan een korte maar intense pre-show heeft waarin de gasten zien wat de oeroude ceremonie rond het brandende opperwezen van de Beornen inhoudt. Even later mogen de dappere bezoekers zelf aan de ceremonie rond de Wicker Man deelnemen.
► Hoofdrol voor achtbaan in eigen verhaal
Joris en de draak
Als opvolger van de Pegasus opende de Efteling in 2010 Joris en de draak. Ook aan deze dubbele houten achtbaan is een legende verbonden. Een klein koninkrijk wordt geterroriseerd door een gruwelijke draak die – nadat de schapen op waren – elke dag een meisje als ontbijt wilde verorberen. De koning vraagt de meest dappere strijders het beest te verslaan, maar tevergeefs. Tot ruiter Joris zich meldt op het paleis. Hij weet met een doordachte list de gruwelijke draak te doden en krijgt als beloning niet alleen duizend en één dukaat, hij mag ook met de dochter van de koning trouwen.
Drakenstrijders
Berijders van achtbaan Joris en de draak worden gebombardeerd tot onversaagde Drakenstrijders. In het Tuyghuys – het station – staan harnassen en hangen schilden en wapens waarmee de strijd tegen de draak kan worden aangegaan. Het beest heeft zich halverwege de baan verschanst en brult angstaanjagend als de twee treinen voorbijrazen. Stoom en vuur uit de bek van de draak verhogen de huiveringwekkende aanblik. De twee banen van de ‘woodie’ hebben de namen ‘Water’ en ‘Vuur’ en wijzen naar de list waarmee Joris de draak verslaat. Hij maakt het beest wijs dat hij de zee in lichterlaaie kan zetten. Joris wijst naar het water: door het geelrode avondlicht lijkt het of dat brandt. De jonge ruiter maakt handig gebruik van de verwarring bij de draak en hij doodt het beest.
► Joris in de Efteling dendert door
Wodan
Houten achtbaan Wodan in het Duitse Europa-Park is gethematiseerd rond de Noorse mythologie. Wodan is de vader van Thor en de oppergod van de Germaanse goden. Bezoekers van de ruim duizend meter lange baan worden vooral in de wachtrij ondergedompeld in het verhaal. Ze komen onder meer langs levensboom Yggdrasil, die adelaar Viðofnir, draak Nidhogg en eekhoorn Ratatoskr als bewoners heeft. De tocht door de wachtruimtes voert ook door Svartalfheim, de wereld van zwartelfen, door nevelrijk Niflheim en door vuurrijk Muspelheim, waar vuurreus Surt met zijn vlammende zwaard Surtalogi de dienst uitmaakt. Onderweg komen de berijders ook god Wodan zelf nog tegen. Hij gaat strijden tegen wolf Fenrir, die bovenaan de liftheuvel van de achtbaan op hem wacht.
Heidi The Ride
Van de ruim zeven miljoen euro die achtbaan Heidi The Ride kostte, besteedde Plopsaland De Panne maar liefst twee miljoen aan aankleding en thematisering. De ‘woodie’ draait rond het bekende karakter Heidi, waarvan parkeigenaar Studio 100 in 2008 de rechten kocht. Om de houten baan werd Heidiland aangelegd, een Zwitsers bergdorpje dat zo uit de oorspronkelijke verhalen van schrijfster Johanna Spyri lijkt te komen. Op het pleintje van het dorpje staat een traditionele meiboom en een zestien meter hoge klokkentoren waarin Heidi en geitenhoeder Peter figureren. Voor de kleintjes heeft Heidiland de Dierenmolen, een draaimolen met uit grof hout gesneden boerderijdieren vervaardigd door de Nederlandse fabrikant Wooddesign. De achtbaan werd – net als Wicker Man, Joris en de Draak en Wodan – gefabriceerd door de Amerikaanse specialist Great Coasters International.
► Gouden tijdperk voor houten achtbanen
7 april 2018 © Tekst: Adri van Esch – Foto’s: Efteling, Adri van Esch, Alton Towers, Plopsaland