Groei in de wereld van attractieparken is voornamelijk zichtbaar in Azië. Vooral China doet het goed; deze vrij jonge markt valt als een blok voor themaparken. Was er wereldwijd een gemiddelde groei in het aantal bezoekers van 8.6 procent, in China steeg het bezoekersaantal vorig jaar met liefst twintig procent. Groei is er ook te zien bij het grootste parkenconcern ter wereld, Disney. Alle twaalf parken van Disney noteerden een plus, mede dankzij de enorme investeringen die het bedrijf zich kan veroorloven. De tien grootste concerns op het gebied van attractieparken trokken samen ruim 475 miljoen bezoekers.

Doel: vijf miljoen

In Europa was het beeld heel divers; in sommige landen werd een mooie groei van het aantal pretparkbezoekers genoteerd, andere landen bleven achter. In Nederland viel vooral de bovenmatige toename van het aantal bezoekers aan de Efteling op. Het park in Kaatsheuvel vierde zijn 65e verjaardag en trakteerde de bezoekers op de veelgeprezen darkride Symbolica. Die investering betaalde zich uit: het Brabantse attractiepark trok 5.186.945 gasten. De Efteling had zich als doel gesteld de grens van vijf miljoen bezoekers per jaar te passeren in 2020. Dat doel werd dus al in 2017 gehaald.

Over de één-miljoengrens

In Nederland bezochten in 2017 volgens cijfers van het Nederlands Bureau voor Toerisme NBTC 10,7 miljoen mensen een attractiepark of dierentuin. Dat waren er 400.000 meer dan het jaar daarvoor. De meeste parken konden een lichte stijging in bezoekersaantallen noteren. Attractiepark Slagharen passeerde de één-miljoengrens: in 2016 bezochten 997.000 mensen het Overijsselse pretpark, in 2017 waren dat er 1.052.706. Met die bezoekcijfers is Slagharen het op twee na grootste attractiepark van Nederland, na de Efteling en Duinrell (1.399.706 bezoekers in 2017). De Efteling is het park met de meeste internationale bezoekers. Ook het park in Kaatsheuvel ging de miljoengrens over: in 2016 kwamen 952.912 bezoekers uit het buitenland, in jubileumjaar 2017 waren dat er 1.037.389.

Succesvol Halloween

In Duitsland verliep het allemaal iets moeizamer, want ondanks het gestegen consumentenvertrouwen waren de resultaten van de attractieparken bij onze oosterburen over het algemeen maar gemiddeld. De exploitanten wijten dat aan het slechte weer, met name in het hoogseizoen. De Halloween-periode ging echter als uiterst succesvol de boeken in. Europa-Park trok – mede dankzij de nieuwe attractie Voletarium – 1,8 procent meer bezoekers (5,7 miljoen), Phantasialand hield het bezoekersaantal stabiel op 1.995.000 en Heide-Park leverde 3,9 procent in en duikelde onder de 1,5 miljoen bezoekers.

Goed jaar

In Frankrijk deden de grote themaparken het opvallend goed. Disneyland Paris wist – mede dankzij de uitbundige viering van het 25-jarig bestaan – het verlies van de afgelopen jaren weer voor een flink deel goed te maken. Het bezoekersaantal van Disneyland Park steeg met 15 procent (naar ruim 9,6 miljoen gasten) en Walt Disney Studios ontving 4,6 procent meer bezoekers (5,2 miljoen). Parc Astérix behaalde de grens van twee miljoen bezoekers, een stijging van ruim 8 procent. Eigenaar Compagnie des Alpes investeert al jaren stevig in het attractiepark – vorig jaar met achtbaan Pégase Express – en dat betaalt zich uit. Het groeicijfer van Puy du Fou stokte: het – zoals ze zichzelf noemen – atypische themapark haalde drie jaar op rij een groei van meer dan 5 procent. In 2017 kreeg Puy du Fou ‘slechts’ 1,8 procent meer bezoekers.

Negatieve stemming

Landen die het significant minder goed deden in 2017 waren Groot-Brittannië en Italië. Na de keus van de meerderheid van het Britse volk om Europa te verlaten, zakte het consumentenvertrouwen in. Tel bij de Brexit ook nog het mindere weer, politiek geharrewar en economische teruggang op en je hebt het recept voor een negatieve stemming. Parken aan de andere kant van de Noordzee zagen hun bezoekcijfers niet of nauwelijks stijgen. Hetzelfde geldt voor de attracties in Italië: economische onzekerheid en uitermate slecht weer leverden de attractiebedrijven hoofdbrekens op. Gardaland zag zijn bezoekersaantal met liefst 9,7 procent teruglopen.

Kleinere parken

In Scandinavië viel op dat vooral veel kleinere pretparken het goed doen. Een trend die ook in Frankrijk zichtbaar is. Het kan betekenen dat families hun bezoeken aan de grote, duurdere themaparken terugbrengen ten gunste van dagjes uit naar kleinere parken. Het Zweedse park Gröna Lund ontving bijna 12 procent meer bezoekers, wat vooral te danken is aan de grote concerten met landelijk bekende artiesten die er georganiseerd worden en aan het feit dat het park in Stockholm voor het eerst open was tijdens Halloween.

Rotsvast op 1

De best bezochte themaparken ter wereld bevinden zich nog steeds in de Verenigde Staten. Uit cijfers van onderzoeksbureau Aecom in opdracht van de Themed Entertainment Association (TEA) blijkt dat in de top tien van parken met de hoogste bezoekersaantallen zes Amerikaanse parken staan. Al jaren rotsvast op nummer 1 staat het Magic Kingdom in Walt Disney World, Florida met ruim 20,4 miljoen bezoekers. Alle andere parken in de top tien zijn ook van Disney (Disneyland, Animal Kingdom, Epcot en Hollywood Studios), en van Universal (Universal Studios Orlando). De twee entertainmentgiganten domineren de markt en noteerden megaomzetten. Animal Kingdom in Walt Disney World groeide het hardst (+15,3 procent) dankzij de opening van het nieuwe themagebied Pandora, the World of Avatar.

Grootste groeimarkt

Azië is zonder twijfel de grootste groeimarkt. Met name in China openen jaarlijks nieuwe, kwalitatief hoogstaande attractieparken, die door de Chinezen onmiddellijk worden omarmd. Het beste voorbeeld is Disneyland in Shanghai, dat in 2017 zijn eerste volle operationele jaar beleefde. Liefst elf miljoen bezoekers bezochten Disney’s nieuwste vestiging, voldoende om een grootscheeps uitbreidingsprogramma in gang te zetten. Naast de zes Amerikaanse themaparken in de top tien staan vier Aziatische parken: Tokyo Disneyland, Universal Studios Japan, Tokyo DisneySea en Shanghai Disneyland.

Een verdienstelijke plus

In Azië steeg het aantal bezoekers aan attractieparken met 5,5 procent. Parken in de Verenigde Staten zagen hun bezoekersaantal met een gemiddelde van 2,3 procent stijgen. In 2017 bezochten meer dan 150 miljoen Amerikanen een pretpark. De twintig grootste Europese parken noteerden een gemiddelde toename van het aantal gasten van 3,4 procent. In totaal bezochten bijna 62,2 miljoen bezoekers de parken. De attractieparken in de top twintig van Europa – met de Efteling op een vierde plaats – verwelkomden samen 2,1 miljoen méér bezoekers. Bijna overal gold dat de parken zich mochten verheugen over een verdienstelijke plus.

5 juni 2018 © Tekst en foto’s: Adri van Esch – Bron: Aecom, Themed Entertainment Association (TEA)