In 1966 vierde de Efteling zijn vijftiende verjaardag. Lang werd 1951 beschouwd als het openingsjaar van het pretpark, vanaf de eeuwwisseling werd 1952 – het jaar dat het Sprookjesbos opende – officieel gebruikt als het eerste jaar. Net als tegenwoordig werd ook toen een lustrum luister bijgezet met een grote attractie. In 1966 was dat De Indische Waterlelies; het sprookje van de hand van de Belgische koningin Fabiola werd op 3 mei geopend.
Dansende elfjes
Het bijzondere sprookje gaat over een maangodin die ’s nachts haar sterren laat dansen op het water. De sterren waren ongehoorzaam en weigerden mee terug te gaan. Daarom veranderde een heks hen voor straf in elfjes gevangen in waterlelies. Alleen op maanlichte nachten mogen de elfjes op commando van de heks nog dansen. Deze scène werd door illustrator Anton Pieck en technische man Peter Reijnders tot leven gebracht in een grote hal in het Sprookjesbos.
Pionierswerk
In de jaren zestig was nog nooit een attractie van deze omvang gerealiseerd. Er werd dan ook liefst twee jaar aan het sprookje gewerkt. Op technologisch vlak werd er met De Indische Waterlelies pionierswerk verricht. Met elastiekjes en houtjes en touwtjes en aangestuurd door luchtdruk en een ponsband kwamen de elfjes tot leven. Licht en geluid werden gesynchroniseerd met de bewegende figuren, zoals de dansende elfjes en de zingende heks.
Historische fotoserie
Voor de heks werd de mimiek uitgebreid bestudeerd en vastgelegd op foto’s. Een ruim een halve eeuw oude fotoserie laat zien dat het plan was om de heks met hoge wenkbrauwen en een O-vormige mond te laten opkomen (foto 1), waarna haar neusvleugels sterk werden geaccentueerd en haar tanden te zien zouden zijn (foto 2). Vervolgens werden haar wenkbrauwen ontspannen en kwam haar neus in een ruststand (foto 3). Tijdens een interactie met het kikkerorkest werd de mond van de heks breed, werden haar ondertanden zichtbaar, kreeg ze een dikke onderlip en gingen haar mondhoeken naar beneden (foto 4). In de volgende scènes kreeg de heks een strakke en lage mond (foto 5) en terwijl de poppen dansten keek ze vergenoegd, met de mondhoeken omhoog (foto 6).
Foto 1
Foto 2
Foto 3
Foto 4
Foto 5
Foto 6
Nooit uitgevoerd
De gewenste en op foto’s vastgelegde mimiek van de heks is nooit uitgevoerd; de techniek om dit te realiseren was halverwege de jaren zestig nog niet voorhanden. Pas vanaf eind jaren tachtig kregen gezichten van poppen in de Efteling menselijke uitdrukkingen, zoals de Trollenkoning in 1988 en Hugo van den Loonsche Duynen in Villa Volta in 1995.
‘Artistiek wonder’
Het sprookje De Indische Waterlelies komt uit het boek ‘De Twaalf Wonderlijke Sprookjes’ van de toenmalige koningin van België, Fabiola. In 1962 vroeg de Efteling officieel toestemming aan haar om de vertelling te mogen uitbeelden. Koningin Fabiola stemde in met het verzoek en het sprookje werd op 3 mei 1966 geopend. Een jaar later, in 1967, kwam Fabiola persoonlijk een kijkje nemen in het Sprookjesbos, samen met prinses Paola en prins Filip – destijds 7 jaar, nu de huidige koning van België. Een Belgische ambassadeur schreef een week later in een brief namens Fabiola: “De ontwerpers en kunstenaars hebben de poëzie en sfeer van de sprookjes uitstekend weten weer te geven, op een manier die jong en oud moet aanspreken. Een artistiek wonder en een onvergetelijke herinnering”.
1.200.150 keer Kaempfert
Vooruitlopend op het gouden jubileum in 2016 kreeg De Indische Waterlelies het jaar daarvoor een grondige onderhoudsbeurt. Bij de renovatie kwam de oorspronkelijke vertelstem van Reny de Lannee de Betrancourt terug. Daarvoor was enkele jaren onder andere de stem van Paul de Leeuw te horen. De muziek van het sprookje is inmiddels heel bekend: het nummer Afrikaan Beat van Bert Kaempfert. Het karakteristieke instrumentale muziekstuk van de Duitse componist was in de halve eeuw tussen 1966 en 2016 liefst 1.200.150 keer te horen in het Kaatsheuvelse pretpark.
Tentoonstelling in Efteling Museum
In het Efteling Museum waren in 2016 vanwege het gouden jubileum van De Indische Waterlelies originele ontwerptekeningen te zien, met nooit eerder vertoonde foto’s en filmpjes van de ontwikkeling, de officiële opening en het bezoek van de Belgische vorstin. De expositie had de titel ‘50 jaar… Maanlichte Nachten’. Het nieuwe sprookje werd destijds goed ontvangen: het bezoekersaantal van de Efteling steeg van 858.156 in 1965 naar 1.145.184 in 1966.
► Indische Waterlelies populairste sprookje
2016-2019 © Tekst: Adri van Esch – Foto’s: Adri van Esch, Efteling
