Toen de Python op 12 april 1981 opende was het niet alleen de eerste achtbaan in de Efteling, maar ook de grootste en meest spectaculaire achtbaan op het Europese vasteland. De 29 meter hoge en bijna 750 meter lange rollercoaster zorgde al ver voor de opening voor opschudding. Reeds in de loop van de jaren 60 wordt in het attractiepark in Kaatsheuvel nagedacht en gesproken over een aantrekkelijker aanbod voor de wat oudere jeugd. Het kinderaantal daalt in Nederland en om de doelgroep van tieners en jongvolwassenen te bedienen en om nationaal en internationaal te blijven meetellen wordt eind jaren 70 besloten een ‘reuzenachtbaan’ te bouwen. De Efteling bestond destijds enkel uit een Sprookjesbos en een speeltuin, dus de Python werd als vreemde eend in de bijt aan de andere kant van het park neergezet, op het parkeerterrein van voormalig Ingang Oost.
‘Hardere rekreatievormen’
Het bestuur van Stichting Natuurpark De Efteling hakt de knoop door het park uit te breiden met ‘hardere rekreatievormen’. Op 8 maart 1980 wordt het nieuws via het Brabants Dagblad naar buiten gebracht: de Efteling gaat een superachtbaan bouwen ‘die een nieuw element vormt in het huidige pakket aan rekreatieve mogelijkheden’. De achtbaan – die lange tijd de werktitel Kurkentrekker draagt en later officieel Python gaat heten – moet bijna dertig meter hoog worden en zal naar verwachting 5,5 miljoen gulden gaan kosten, meldt het ochtendblad. Het gevaarte zal gebouwd worden door het Limburgse Vekoma in licentie van het Amerikaanse bedrijf Arrow, dat de treinen voor de baan gaat leveren.
MK-1200 Double Loop Corkscrew
Bij de aankoop heeft de Efteling bepaald dat er drie jaar na opening van de Python in een straal van 300 kilometer niet nog zo’n achtbaan mag worden geplaatst. Vekoma houdt zich daar netjes aan: in 1983 opent een vergelijkbare attractie in het Duitse Heide-Park, 480 kilometer van Kaatsheuvel verwijderd. Twee jaar later presenteert ook het Italiaanse Gardaland een MK-1200 Double Loop Corkscrew, zoals de Python in de catalogus van Vekoma officieel heet. De Efteling blijft een goede relatie met de attractiebouwer houden; later bouwen de Limburgers onder meer Vogel Rok en Villa Volta.
In strijd met bestemmingsplan
Meteen nadat in 1980 de eerste bomen voor de bouw van de Python zijn gekapt, krijgt de Efteling het aan de stok met de Vereniging tot behoud van natuur, milieu en landschap De Twee Kwartieren. Die eist in een brief aan de gemeente Loon op Zand dat de bouw van de grootste achtbaan van Europa onmiddellijk wordt stopgezet. Volgens de vereniging is de achtbaan in strijd met het bestemmingsplan. De Twee Kwartieren is vooral bang dat de Python de rust in de naastgelegen Loonse en Drunense duinen zal verstoren. Daarnaast vreest men ‘een ernstige mate van horizonvervuiling’. Eind september 1980 keert ook de Stichting Brabantse Milieufederatie (BMF) zich tegen de Python. Naast een officieel bezwaar bij de gemeente dient de BMF ook een schorsingsverzoek in bij de afdeling Rechtspraak van de Raad van State.
‘Horecabedrijf alsmede gebouwtjes’
De grote vraag van dat moment is of de Python onder te brengen valt in de omschrijving zoals die in het uit 1959 daterende bestemmingsplan ‘Uitbreidingsplan in hoofdzaken’ is weergegeven. In dat bestemmingsplan staat dat op de Efteling-gronden uitsluitend ‘een horecabedrijf alsmede gebouwtjes ten dienste van de exploitatie’ mogen worden opgericht. Met name het woord ‘gebouwtjes’ levert nogal wat stof tot discussie op. In afwachting van de behandeling van de beroepen die door de twee milieuorganisaties zijn ingesteld moet de Efteling op last van de Raad van State de bouw onmiddellijk stilleggen. Dat luidt het ‘voorlopige einde van een achtbaan’ in.
Bouwstop is een strop
De Efteling zit niet bij de pakken neer. In eerste instantie bouwt het park verder, maar na dreiging van de milieuorganisaties met een kort geding hervat de Efteling de bouw niet meer. Intussen bereidt het personeel acties voor. Iedere medewerker ontvangt een ‘noodbrief’ waarin wordt uitgelegd hoezeer het bedrijf door de schorsing van de bouwwerkzaamheden op last van de Raad van State wordt gedupeerd. Volgens het actiecomité Bouwstop is een strop zorgt de maatregel voor een ‘grote terugslag op het gebied van de werkgelegenheid in en om de Efteling’. Het comité roept op tot een demonstratieve tocht op maandag 3 november 1980.
Efteling dood – Gemeente in het rood
De luidruchtige protestmars van zo’n kleine driehonderd medewerkers en sympathisanten naar het gemeentehuis in Kaatsheuvel wordt een succes. Kinderen dragen bordjes met teksten als ‘Ik wil blijven glijden’ en ‘Ik wil blijven draaien’ en op grote spandoeken staat ‘Efteling dood – Gemeente in het rood’ en ‘BMF: Bevordert Meer Faillissementen’. Aan de burgemeester wordt een petitie aangeboden waarin het gemeentebestuur wordt gevraagd er alles aan te doen om de bouwstop ongedaan te maken. De gemeente start vervolgens een nieuwe procedure die moet leiden tot de afbouw van de Python. Er wordt een voorbereidingsbesluit vastgesteld waarin staat dat voor het gebied van de Efteling een nieuw bestemmingsplan in voorbereiding is ter vervanging van het oude uit 1959.
Drie werkploegen
Op 28 januari 1981 besluit rechter dr. M. Troostwijk dat de verzoeken van de milieugroepen om opnieuw de bouwvergunning te schorsen niet gehonoreerd zullen worden. De rechter vindt de bezwaren van geluidsoverlast en visuele aantasting van het duinengebied overtrokken. De Raad van State beslist dat de Efteling verder mag bouwen aan zijn achtbaan. Directeur Ten Bruggencate stuurt alle medewerkers meteen een opbeurende brief (zie onder dit artikel): “Het feit dat de Efteling mag doorbouwen geeft goede moed!” Met man en macht wordt er dan aan de Python gebouwd; leverancier Vekoma zet drie werkploegen in om de verloren tijd in te halen. Uiteindelijk gaat de achtbaan een week voor Pasen open voor het publiek.
309.435 kilometer
Hoewel de meningen over de komst van de achtbaan in het begin nogal verdeeld waren, bleek vrij snel na de opening dat de Python een successtory is. De komst van deze thrillride gaf de toekomst van het pretpark een belangrijke nieuwe richting. Alleen al in 1981 bezochten 400.000 extra gasten de Efteling, door de komst van de Python. Inmiddels is de stalen achtbaan 37 jaar oud. In die jaren is de baan meerdere malen geverfd, is er regelmatig groot onderhoud gepleegd en zijn de treinen een aantal keren vervangen. Na in totaal 309.435 kilometer te hebben afgelegd vond de Efteling het tijd voor een grote opknapbeurt van de Python. Het 350.000 kilo wegend icoon ging daarom van januari tot en met maart 2018 in onderhoud. Daarbij werd de baan afgebroken en weer opnieuw opgebouwd. De ritbeleving bleef hetzelfde, want de loopings, dubbele kurkentrekker en helix kwamen in het nieuwe ontwerp terug.
Dierbare herinneringen
Er is de Efteling veel aan gelegen de dierbare herinneringen die velen aan de Python hebben te laten voortbestaan. Daarom werd gekozen voor het volledig renoveren van de achtbaan in plaats van het slopen en bouwen van een nieuwe baan, zoals bij houten achtbaan Pegasus die vervangen werd door Joris en de Draak. Op maandag 8 januari was het afscheid van de ‘oude’ Python. De exacte kopie werd vervolgens in drie maanden tijd opgebouwd uit 47 baandelen op 57 kolommen. Het station, de staanders van de liftheuvel en de treinen werden niet vervangen.
Ideale lijn
Op zaterdag 31 maart 2018 werd de stalen achtbaan weer opengesteld voor het publiek. Het baanverloop heeft een ideale lijn gekregen met minder hoekige bochten en rondere vormen in de kurkentrekker. Deze aanpassingen zorgen ervoor dat de ‘nieuwe’ Python op rolletjes loopt en de treinen soepel de loopings, dubbele kurkentrekker en helix doorrazen. De vernieuwde Python is geoptimaliseerd naar moderne maatstaven en de wetenschap dat de Efteling, in tegenstelling tot 37 jaar geleden, iedere dag geopend is.
Voor de eeuwigheid
“We bouwen heel graag voor de eeuwigheid in de Efteling en de Python is echt niet meer weg te denken”, vertelt Efteling-directeur Fons Jurgens. “Veel gasten hebben bijzondere herinneringen aan de Python en wij willen dat de komende generaties op dezelfde manier kunnen terugkijken op hun ritten in deze achtbaan. Het blijft fantastisch om te zien hoe de kinderen bij meetlat Pietje Python kijken of ze lang genoeg zijn om mee te mogen. En daarna het plezier op hun gezichten na het ritje in de achtbaan, geweldig!” De Python kan er weer decennia tegenaan en is begonnen aan hoofdstuk twee van het succesverhaal. •
31 maart 2018 © Tekst en beeld: Adri van Esch – Foto’s: Efteling
