Wie door het Sprookjesbos van de Efteling dwaalt, paadjes naar links en paadjes naar rechts volgt, komt uiteindelijk aan op een plek die lang onontdekt bleef. Verstopt tussen hoge bomen en tussen de sprookjes Sneeuwwitje, Assepoester en De Kleren van de Keizer in zwemmen zes sierlijke witte zwanen statig hun rondjes. Ze drijven in groepjes van drie het geheime slot in waar een koning zijn zeven kinderen onderbracht om hen te beschermen tegen hun jaloerse stiefmoeder. Tevergeefs, de akelige vrouw ontdekt het slot en verandert de zes koningszonen in zwanen. Hun kleine zusje Elisa weet aan de tovervloek te ontkomen. Alleen zij kan de betovering verbreken door zes jaar lang niet te spreken of te lachen en in die tijd zes hemden van bosastertjes voor haar grote broers te breien.
Voortborduren op Pieck
“De Zes Zwanen is een echte klassieker, geschreven door de gebroeders Grimm”, weet Sander de Bruijn, hoofdontwerper van het dertigste en nieuwste sprookje van de Efteling. Ooit tekende Anton Pieck dit sprookje, als nooit uitgevoerde studieschets voor de plaats waar nu De Kleine Zeemeermin staat. “Je kunt dat nog wel zien: de zwanen zouden daar zo nog hun rondjes kunnen zwemmen. Toen ik het archief mocht raadplegen ter voorbereiding van dit sprookje, vond ik die oude Pieck-tekening van De Zes Zwanen. Ik mocht daarop voortbouwen. Dat ik de kans kreeg om voort te borduren op wat één van de grondleggers ooit tekende, daar ben ik onnoemlijk trots op!”
Binnen het budget
Parkdirecteur Fons Jurgens deelt het trotse gevoel: “Het team rond Sander de Bruijn heeft uit de schets van Anton Pieck iets uitzonderlijks gerealiseerd”. Dan lachend: “En ook nog eens binnen het budget! Het sprookje zit vol met schitterende details. Kijk naar die bijzondere prullenbakken, naar de worsten binnen en de zwaluw die er een nestje heeft gebouwd, waardoor het lijkt of dit sprookje er al decennia lang staat. Door De Zes Zwanen is ons Sprookjesbos alleen nog maar mooier geworden en Assepoester heeft er een prominentere plek door gekregen.”
Toewijding en onvoorwaardelijke liefde
De Zes Zwanen hoorde niet tot verhalencollectie waaruit in de jeugd van Sander de Bruijn (foto) werd geput. “Ik ben het sprookje pas gaan lezen op het moment dat het in beeld kwam voor het Sprookjesbos”, biecht hij op. “Het raakte me wel onmiddellijk; vooral Elisa. Wat zij over heeft voor haar broers, dat is ongelooflijk en bijna onuitvoerbaar. We hebben haar toewijding en onvoorwaardelijke liefde voor haar broers in het sprookje proberen te vangen.” Ook Fons Jurgens werd gegrepen door de moraal die de gebroeders Grimm in de vertelling legden. “Een zusje dat zoveel overheeft voor haar familie; als je dat wat breder trekt, kan de wereld eruit leren dat je wat voor elkaar moet proberen te betekenen. Daar wordt het leven een stuk vrolijker van.”
Excelleren in het vakgebied
De illusie wekken dat het geheime kasteeltje altijd al in het Sprookjesbos heeft gestaan, dat was volgens Sander de Bruijn de grootste uitdaging voor hem en zijn team. “Het is niet alleen de ontwerper die daarvoor zorgt, ook het kostuumatelier, de landschapsarchitect, de bouwkundigen en de engineers spelen daarin een cruciale rol. Alleen samen als team kun je zoiets bijzonders als De Zes Zwanen maken. Het is zaak iedereen te laten excelleren in zijn of haar vakgebied. In potentie is dat het moeilijkste dat er is. Maar áls het lukt, dan heb je ook iets heel speciaals!”
Oog voor detail
Voor Sander de Bruijn is De Zes Zwanen het eerste sprookje dat hij voor de Efteling ontwierp. Zijn vorige project was van een heel andere schaal: hij was hoofdontwerper van het immense paleis der fantasie Symbolica. “Het lijkt misschien of dat van een andere orde was, maar op de keper beschouwd is dat niet zo”, vertelt De Bruijn. “De Zes Zwanen heeft heel veel overeenkomsten met Symbolica: je wilt een verhaal overbrengen, je wilt emotie, er is een transportsysteem, een scène, een bewegende figuur. De schaal maakt dan niet meer uit. Of het nu groot of klein is, bij de Efteling gaat het om het detail, om het verfijnde. Het kleine mag niet minder overkomen dan het grote. Of andersom. Het streven is altijd perfectie, het oog voor detail. Dat is wat de Efteling de Efteling maakt.”
Volgens de regels
De Zes Zwanen heeft alles wat een goede attractie volgens de regels van imagineering moet hebben. Het sprookje heeft een ‘wienie’, een markant bouwwerk dat de bezoekers al van verre lokt. Bij het nieuwe sprookje is dat de vijftien meter hoge slottoren. De nieuwe aanwinst beschikt over ‘kinetics’, beweging die zorgt voor levendigheid in de vorm van zes over het water glijdende zwanen. Het dertigste sprookje heeft ook stemmige muziek van de hand van huiscomponist René Merkelbach, een bewegende ‘animatronic’ – de breiende Elisa – en ‘landscaping’: rondom het slot zijn duizenden asters geplant. En natuurlijk is de verhaallijn onovertroffen: door Jacob en Wilhelm Grimm in 1812 geschreven en door Wieteke van Dort voor de Efteling ingesproken.
Nooit af
Voor het eerst is aan een tafereel in het Sprookjesbos een kleine attractie verbonden: kinderen en hun ouders kunnen een rondje meevaren in één van de zes zwanen. “Zo’n kleine ‘ride’ smaakt goed”, vindt Sander de Bruijn. “Ja, smaakt zeker naar meer”, valt Fons Jurgens hem bij. “Een aantal jaren geleden besloten we meer interactie in het Sprookjesbos te brengen, zoals hier ‘vaar en staar’. Onze gasten zijn enthousiast, dus ik ga ervan uit dat er ook weer interactieve elementen in het volgende sprookje gaan komen. Nee, het Sprookjesbos is nooit af, zeker niet! Het is onze ziel en we zullen het altijd blijven onderhouden, verbeteren en uitbreiden. We hebben nog een aantal sprookjes op de plank liggen en in het Sprookjesbos zijn nog diverse locaties waar we een nieuwe uitbeelding kunnen toevoegen.”
Contact met Elisa
Met een grote, tevreden glimlach op het gezicht kijkt Sander de Bruijn naar het sprookje dat hij en zijn team aan de Efteling hebben toegevoegd. “Kijk naar dat gezinnetje”, wijst hij. “De kinderen die zo verwachtingsvol in het zwaantje plaatsnemen en aan hun tochtje beginnen. Ik hoop dat ze de emotie voelen, het romantische en het liefdevolle. Dat zou ik mooi vinden. Het allermooiste van De Zes Zwanen? Dat het ons gelukt is om contact te krijgen met Elisa. Ze kijkt je aan en met haar blik pákt ze je.” •
28 september 2019 © Tekst: Adri van Esch – Foto’s: Efteling, Adri van Esch
