In het najaar van 1958 wordt in het Kaatsheuvelse attractiepark een proefexemplaar van Holle Bolle Gijs gebouwd. De schrokop blijkt een doorslaand succes en bij aanvang van het daaropvolgende seizoen op 29 maart 1959 krijgt hij een definitief plaatsje in het park. De pratende vuilnisbak diende als oplossing voor het toenemende afvalprobleem, veroorzaakt door de steeds groter wordende stroom bezoekers. Het idee kwam van Peter Reijnders, die zich liet inspireren door het kinderrijmpje waarin Holle Bolle Gijs grote brokken kon schrokken. De eerste Gijs kreeg een plekje in de speeltuin – waar nu Het Volk van Laaf woont – naast de nog steeds bestaande draaimolen en horecapunt In den Hoorn des Overvloeds.

Papier hierrr

Kinderen worden met de oproep ‘Papier hierrr’ aangemoedigd afval in de mond van Gijs te deponeren. Als bedankje krijgen ze een welgemeend ‘Dank u wel’ te horen. De kosten voor de bouw van deze eerste interactieve prullenbak bedroegen destijds zevenhonderd gulden (318 euro). Het ontwerp was van tekenaar Anton Pieck en medewerker Henk Knuivers bedacht de techniek. Holle Bolle Gijs was zo’n succes dat het park al snel de struiken rondom moest afschermen met hekken, omdat de kinderen de bladeren in Gijs zijn mond wilden stoppen.

Familie

In de jaren na 1959 verschenen er steeds meer Holle Bolle Gijs-varianten in het park. Meestal ging het om familieleden van de oorspronkelijke Gijs, zoals een matroos, een Tiroler Gijs, een Gijs op een wagen, opa-Gijs en baby-Gijsjes. Er kwamen echter ook varianten op de papiervreter, zoals een nijlpaard, een kanon compleet met boekanier en een Incabeeld. De Holle Bolle Gijzen eten zo’n 460.000 kilo papier per jaar. Ze zeggen dagelijks 15.000 keer ‘Papier hierrr’. De pratende prullenbakken zijn inmiddels wereldberoemd en ook onbeschaamd door andere parken gekopieerd.

Speeltuin Gijs (1959)

Bij winkeltje In den Hoorn des Overvloeds op het Anton Pieckplein. Deze allereerste Gijs werd getekend door Anton Pieck en bedankt iedereen met een diepbruin ‘Dank u wel’.

Wagen Gijs (1967)

Tegenover Langnek in het Sprookjesbos. Naast deze smekende Gijs, die in de wagen van het kinderrijmpje zit, is verkooppunt Kogeloog gevestigd waar op warme dagen ijsjes worden verkocht.

Gapende Gijs (1969)

Bij winkeltje De Gelaarsde Kat, tegenover het Carrouselpaleis. Een kleine kabouter bovenop het bouwwerkje waarop de geeuwende Gijs is ondergebracht roept schel om papier. De lui liggende veelvraat bedankt met onder meer een besmuikte scheet.

Baby Gijs (1969)

Staat jarenlang in de speeltuin en vervolgens naast het Volk van Laaf. Wordt in het jaar 2000 verwijderd, maar keert zeven jaar later weer terug achterin de nostalgische speeltuin Kindervreugd naast Villa Volta en het Lavenlaar.

Opa Gijs (1970)

Opa Gijs is niet meer, maar kinderen kunnen hun papier kwijt in een grafsteen met bovenop een zwarte raaf. Naast winkeltje Kleyne Klaroen op het Herautenplein in het Sprookjesbos.

Moeder Gijs met tweeling (1971)

Bij cafetaria De Smulpaap op het Anton Pieckplein. De jengelende tweeling heeft naast De Smulpaap een eigen eetlokaal: Den Olycke Tweelingh.

Matroos Gijs (1980)

Zeeman Gijs, die scheel kijkt van de honger, stond ruim veertig jaar bij het winkeltje De Witte Walvis op het plein achter het Spookslot. De zeeman heeft tijdelijk het ruime sop gekozen, omdat op de plek van het Spookslot de nieuwe attractie Danse Macabre wordt gebouwd. Deze Holle Bolle Gijs werd ontworpen door Ton van de Ven.

Oompje Gijs (1988)

Bij cafetaria Frau Boltes Küche – voorheen De Steenbok – in het Anderrijk, naast de uitgang van achtbaan Max & Moritz smeekt Oompje Gijs in het Duits om eten. De broertjes Max en Moritz zijn in het dorp waar ze wonen berucht om hun schelmenstreken. Ook Oompje Gijs moet het ontgelden: hij vindt in zijn bed kriebelende meikevers die door de twee kwajongens zijn gevangen. Tot 2020 stond de Bob op deze locatie; Oompje Gijs heette toen Tiroler Gijs.

Er zijn nog drie andere papierverslinders in de Efteling: de boekanier, het Incabeeld en het nijlpaard.

Boekanier (1973)

De in gala-uniform gestoken boekanier stond tot het najaar van 2015 naast het voormalige verkooppunt Noordpool in het Sprookjesbos, op de plek waar kinderen nu op zoek gaan naar Pinokkio. In het oude wachthuisje van de piraat vertoeven nu de vos en de kat. De boekanier zelf staat tegenwoordig in het Ruigrijk, vlakbij horecapunt De Kombuys. Hij wijst naar zijn kanon. Wie daar papier in deponeert, hoort als dank enkele kanonschoten.

Incabeeld (1983)

Perfect gethematiseerd bij de ernaast gelegen wildwaterbaan Piraña en horecapunt Casa Caracol.

Nijntje in ’t Teiltje (2002)

Een paars nijlpaard in bad converseert vrolijk met een geel badeendje. Deze meest carnavaleske papierverzamelaar – ontworpen door Henny Knoet – staat in speeltuin Kleuterhof naast restaurant Panorama en vlakbij snoepkiosk Korfje.

Fun fact

Van 1970 tot 1982 had de Efteling ook een grote vis als papiereter. Bovenop Visje Gijs zat een wijzende kabouter die bezoekers opriep papier in de vissenmond te stoppen. Het beeld stond op het plein bij de roei- en kanovijver van het park, maar moest wijken voor de bouw van wildwaterbaan Piraña. In 1985 kwam het beeld terug, niet meer als afvalbak maar als wensbron op de pad van de achterkant van Symbolica naar het Ruigrijk. Om Visje Gijs heen zwemt een klein visje met een schaaltje in zijn bek. Bezoekers kunnen er een muntje op werpen en een wens doen. Jaarlijks wordt er tussen vijf- en achtduizend euro in de Wensbron gegooid. Het geld komt ten goede aan Save the Children, een internationale organisatie die kinderen in ontwikkelingslanden helpt.

► Nog meer fun facts uit de Efteling

Holle Bolle Gijs

Heb je wel gehoord van de hollebollewagen
Waar die Holle Bolle Gijs op zat?
Hij kon schrokken, grote brokken
Een koe en een kalf en een heel paard half
Een os en een stier en zeven tonnen bier
Een schip vol rapen en een kerk vol schapen
En nog kon Gijs van de honger niet slapen!

► Zo ‘beeldschoon’ is de Efteling
► Naar de parkplanner van de Efteling

© Tekst en foto’s: Adri van Esch