De Efteling wil groeien. In grootte en bezoekersaantallen. In 2030 moet het attractiepark in Kaatsheuvel de helft meer gasten aantrekken dan nu; van 5,18 naar 7 miljoen. De wens om te groeien leeft al lang. Eind jaren tachtig kwam de Brabantse toeristische trekpleister met het masterplan Wereld van de Efteling. Uit dat plan zijn sommige onderdelen gerealiseerd, maar veel plannen kwamen niet tot uitvoering. Nog niet, want de Efteling huldigt het principe ‘uitstel is geen afstel’. Het park kwam met een vernieuwde versie van het masterplan Wereld van de Efteling. Hoe gaat het vele tientallen hectares grote gebied bij Kaatsheuvel er de komende jaren uitzien? En wat zijn de overeenkomsten en verschillen met het plan uit de vorige eeuw?
De Efteling heeft ideeën en uitbreidingsplannen voor alle windrichtingen, behalve voor het noorden. Aan de noordkant van het pretpark – daar waar attracties liggen als het Volk van Laaf, Villa Volta en Raveleijn – grenst Kaatsheuvel. De Efteling heeft daar dus geen grond en kan die ook niet verwerven. Toch is de noordrand belangrijk voor het bedrijf: daar wonen de mensen die beslissen of de Efteling zijn plannen kan gaan uitvoeren. De inwoners van Kaatsheuvel hebben door inspraakprocedures en via de politiek een grote invloed op de mogelijkheden van het bedrijf. Naar aanleiding van het nieuwe bestemmingsplan kwamen de directe buren van de Efteling met 94 klachten op het plan die werden neergelegd in ‘zienswijzen’. Het park paste daarop het bestemmingsplan aan en er werd op last van de gemeente een Beeldkwaliteitsplan toegevoegd waarin staat beschreven aan welke eisen de nieuwe onderdelen moeten voldoen.
Europalaan heeft wisselstroken
Aan de noordzijde ligt de – op dit moment nog enige – toevoerweg naar het attractiepark. De Europalaan beschikt over vier rijstroken, twee in iedere richting. Het inzetten van de rijbanen is inmiddels flexibel geworden: tijdens de drukke ochtendspits worden drie rijbanen naar het park opengesteld en blijft er één rijstrook over om naar rijksweg N261 te rijden. In de middag en avond wordt de situatie omgedraaid; dan kunnen bezoekers vertrekken over drie rijbanen. Al bij de aanleg van de Europalaan in 1988 was wisselend gebruik van de vier rijbanen voorzien, maar echter nooit verwezenlijkt.
Kleine gebiedsuitbreiding
Op termijn komt er een tweede ontsluitingsweg ten zuiden van het park. Die ontlast op drukke dagen de Europalaan; verkeer uit de richting Tilburg wordt dan via de Eftelingsestraat naar de parkeerplaats gevoerd. Eén kleine gebiedsuitbreiding aan de noordkant is onlangs toch tot stand gekomen: de Efteling kocht het pand van de Rabobank langs de Europalaan. Het park gaat het gebouw gebruiken als bedrijfsruimte.
Het structuurplan Wereld van de Efteling uit eind jaren tachtig omvatte plannen voor een uitgaanscentrum en verblijfsrecreatie in de vorm van een vakantiestad, een bungalowpark, een kampeerterrein en een hotel. Het hotel kwam er daadwerkelijk: in 1992 opende het Efteling Hotel op de hoek van de Europalaan, Horst en Midden-Brabantweg (N261). Het hotel staat op het meest noordelijke puntje van een strook land die in het bezit is van het park, maar verder nooit in gebruik is genomen. Vooral de Horst – de oude rijksweg die nu dienst doet als verbindingsweg tussen Kaatsheuvel en Loon op Zand – zorgde ervoor dat het langwerpige terrein van acht hectare niet ontwikkeld kon worden.
Beeldbepalende attracties
In het masterplan 2030 komt daar verandering in. De Efteling wil de Horst omleggen in de richting van de rijksweg. Daar moet ook een snelfietsroute komen. Als dat gerealiseerd is, grenst het oostelijke grondstuk direct aan het bestaande pretpark. Maar het gebied ligt verder weg van de kern Kaatsheuvel, waardoor er ruimte is voor enkele grotere, beeldbepalende attracties. Die bieden meteen de mogelijkheid voor de Efteling om bij voorbijgangers op de N261 onder de aandacht te komen.
► Wat kan de Efteling met 8 hectare?
In het oorspronkelijke masterplan was ten zuiden van de Efteling – aan de kant van wildwaterbaan Piraña en Fata Morgana – een enorm verblijfspark voorzien: Droomrijk, met liefst 3500 bedden. Dat plan sneuvelde onder druk van natuur- en milieuorganisaties. De Efteling besloot daarop de uitbreiding van de verblijfsvoorzieningen stap voor stap aan te pakken en gefaseerd uit te voeren. In 2009 opende Bosrijk, waar 1550 gasten kunnen verblijven. In 2017 ging Loonsche Land open, waar nog eens duizend mensen kunnen overnachten. Tussen 2020 en 2025 wil de Efteling extra verblijfsaccommodatie realiseren.
Tweede ontsluitingsweg
Bij 7 miljoen bezoekers in 2030 zijn twee ontsluitingswegen nodig, stelt de Efteling. Het bedrijf plant om die reden een nieuwe aan- en afvoerroute ten zuiden van het pretpark. Er waren twee varianten mogelijk: langs Villa Pardoes over de Eftelingsestraat, voor bungalowparken Bosrijk en Loonsche Land langs. De tweede variant betrof een nieuw tracé ten zuiden van de twee vakantieparken. Het zuidelijke tracé doorsnijdt het Efteling Golfpark, een faciliteit die voorgesteld werd in het eerste masterplan en in 1995 opende. Om tegemoet te komen aan de wensen van natuurorganisaties is in de laatste versie van het bestemmingsplan gekozen voor een ontsluiting over de Eftelingsestraat.
► Weg naar Wereld van de Efteling 2030 vol hobbels
In westelijk richting heeft de Efteling de meeste uitbreidingsmogelijkheden. De voormalige landbouwgebieden zijn al in gebruik bij het park, als grootschalige parkeerterreinen op drukke dagen. In het plan Wereld van de Efteling van eind jaren tachtig waren deze gronden ingevuld met onder meer een camping met 750 staanplaatsen en een tweede attractiepark. Er was sprake van een Cosmo Science Center, een themapark gewijd aan wetenschap en ruimtevaart. Nu houdt de Efteling het iets vager. In het masterplan Wereld van de Efteling 2030 wordt alleen vermeld dat het westelijke uitbreidingsgebied mogelijkheden biedt tot een hoger bebouwingspercentage dan de 11 procent waar het attractiepark zich nu aan moet houden. Het bedrijf denkt daar vooral overdekte attracties te kunnen realiseren. Om goede buren te houden paste de Efteling het oorspronkelijke bestemmingsplan aan: er komt een brede groene zone als buffer tussen park en woonwijken en er komt ten westen van het attractiepark geen parkeergarage.
Verder lopen naar de ingang
Tussen 2020 en 2025 wil de Efteling de parkeerstrook westelijk grenzend aan het Sprookjesbos bij het park gaan betrekken. De parkeerterreinen zullen in de jaren daarna verder opschuiven naar het westen. Het deel van het huidige parkeerterrein dat niet bebouwd gaat worden zal dienst doen als vip-parkeerterrein. In de toekomst zullen de bezoekers die daar niet parkeren dus verder moeten lopen om bij de ingang van het pretpark te komen. De Efteling benadrukt dat alle uitbreidingsgebieden waarin attracties en verblijfsaccommodaties komen te liggen aangelegd worden in een parkachtig landschap met een verrassend en sprookjesachtig karakter.
► Op weg naar 2030: de uitdagingen van de Efteling
2016/2019 © Tekst en foto’s: Adri van Esch
