Het Noordbrabants Museum in ’s-Hertogenbosch duikt in de geschiedenis van de Efteling. Het museum in het centrum van de Brabantse hoofdstad laat bezoekers een kijkje nemen in de schatkamers vol topstukken en toont de maatschappelijke impact die het park in Kaatsheuvel heeft.
Veel groter
Er waren al wel eerder tentoonstellingen over de Efteling. Zo organiseerde het personeel van het park in 1982 de manifestatie De Efteling – gisteren, vandaag en morgen, met allerlei foto’s, tekeningen, maquettes en zelfs animatronics van de Efteling. Het Anton Pieck Museum in Hattem presenteerde van augustus 2020 tot juni 2021 de tentoonstelling Er was eens…, met sprookjestekeningen van Pieck. De expositie in ’s-Hertogenbosch wordt met honderden objecten veel groter dan de eerdere tentoonstellingen. Het begint met een terugblik vol tekeningen en verhalen over het ontstaan van het Sprookjesbos, dat ooit is opgericht om het barre bestaan van arme Brabantse gezinnen op te vrolijken.
Veranderende samenleving
Alle grote mijlpalen die het pretpark hebben gemaakt tot wat het nu is komen aan bod. Ook is er ruimte voor de positie van de Efteling in de veranderende samenleving. Denk daarbij aan de discussies over de in het najaar van 2021 verwijderde attractie Monsieur Cannibale. Of aan de zoektocht naar de balans tussen de voorgenomen uitbreidingsplannen en de relatie met de omwonenden.
Bijzondere objecten
Om het wonderlijke verhaal van de Efteling te kunnen vertellen opende het park bij hoge uitzondering zijn schatkamers. De meest bijzondere objecten kwamen tevoorschijn. Vele daarvan zijn al tientallen jaren alleen door enkele Efteling-ogen gezien. Zoals originele tekeningen van Anton Pieck, technische vondsten van Peter Reijnders, de eerste spiegel van Sneeuwwitje. En veel recenter: belangrijke objecten van het Spookslot die sinds de sluiting een historische waarde hebben gekregen.
Werkkamer van Sander de Bruijn
In mini-documentaires ziet de bezoeker Eftelingmedewerkers aan het werk. Voor het eerst heeft een filmploeg van zo dichtbij een kijkje achter de schermen gekregen. Zo kijken zij over de schouders van hoofdontwerper Sander de Bruijn in zijn werkkamer. En licht een decorateur al wandelend door darkride Symbolica de achtergrond van bijzondere ornamenten die normaal gesproken alleen op afstand tijdens de rit te bewonderen zijn toe. “We zien voor het eerst buiten de context van het park hoe we al zeventig jaar in dezelfde, karakteristieke signatuur belevingen creëren die mensen raken en betoveren. Ook wij kijken uit naar Efteling, de tentoonstelling”, vertelt Sander.
Lees verder onder de afbeeldingen
Hart gestolen
“Tijdens de voorbereidingen van deze tentoonstelling hebben de Efteling en zijn medewerkers mijn hart gestolen”, vertelt Joris Westerink, conservator bij Het Noordbrabants Museum. “Al snel werd mij duidelijk dat je niet zomaar bij de Efteling kan werken. De mensen zijn enorm gepassioneerd en dat is terug te zien tot in de kleinste details. De Efteling is een fenomeen. Je gaat er heen als kind, ouder en grootouder. De tentoonstelling speelt in op die nostalgische gevoelens maar heeft naast nostalgie ook een historische insteek. De tentoonstelling is een feest van herkenning.”
Ongrijpbare wereld
De afsluiting van de tentoonstelling is typisch Eftelings. Net wanneer bezoekers een stukje dichterbij zijn gekomen in het ontrafelen van de magie, worden zij in de laatste zaal van de tentoonstelling terug de betovering ingezogen. Dan komt namelijk het verhaal op z’n Eftelings tot leven en wanen zij zich voor een paar minuten in de ongrijpbare Wereld vol Wonderen.
► De Efteling, een museumwaardig Noordbrabants icoon
Efteling, de tentoonstelling, van 4 maart tot en met 21 mei 2023 in Het Noordbrabants Museum, Verwersstraat 41, ‘s-Hertogenbosch
► Grote belangstelling op eerste dag Efteling-tentoonstelling
► De geschiedenis van de Efteling
1 december 2022 © Beeld: Efteling
