Ze staan in de top tien omdat (haast) iedereen ze kent, ze – eenmaal gehoord – niet meer uit je hoofd gaan en omdat ze een attractie zoveel beter maken. En ze zijn origineel voor de attractie gemaakt (in tegenstelling tot ‘geleende’ attractiemuziek). Over smaak valt te twisten, maar dit zijn volgens ons de tien beste en bekendste soundtracks van attracties in pretparken.
- It’s a Small World
De première van de muziek van It’s a Small World was op 22 april 1964. Toen opende de Wereldtentoonstelling in New York, die twee jaar duurde. De attractie met de zingende en dansende kinderen uit de hele wereld was enorm populair: er werden tien miljoen kaartjes voor kinderen (à 60 cent) en volwassenen (à 95 cent) verkocht. It’s a Small World werd gesponsord door Pepsi en de baten waren voor Unicef. Na sluiting van de Wold’s Fair verhuisde de darkride naar Disneyland in Californië, waar de attractie op 28 mei 1966 opende. Later kwamen er ook versies van It’s a Small World in Orlando, Parijs, Tokio en Hongkong.
Het oorspronkelijk idee voor de muziek bij It’s a Small World was om alle volksliederen van de landen die vertegenwoordigd zijn in de attractie te laten horen. Dat leverde een kakofonie van geluiden op. Walt Disney vroeg in 1963 aan zijn huiscomponisten Richard en Robert Sherman om een herkenbare tune die in de hele attractie moest klinken en bij alle landen moest passen. Bovendien moest de tekst goed te vertalen zijn, want Walt wilde bij elk land de passende taal laten horen.
Van It’s a Small World (After All) wordt gezegd dat het het meest uitgevoerde muziekstuk ter wereld is, ook omdat er geen auteursrechten op zitten. Unicef wilde dat iedereen het liedje zou mogen zingen of spelen, als geschenk aan alle kinderen ter wereld. Het is tevens ook het meest gehate liedje ter wereld, vanwege de onmogelijkheid het nog uit je hoofd te krijgen als je het eenmaal gehoord hebt. It’s a Small World wordt zelfs als ‘muzikaal martelwerktuig’ opgevoerd in films, waaronder in Disney’s eigen Lion King.
- Carnaval Festival
De tune van Carnaval Festival is de meest herkenbare en aanstekelijke van de Efteling, en daarom ook de bekendste. De soundtrack nestelt zich als een oorwurm in je brein; je komt naar buiten met het deuntje in je hoofd en je raakt het niet meer kwijt. Het Taaa-ta-ta, Taaa-ta-ta, ta-tadaaah is het doorlopende thema in de hele attractie. Bij elk land dat de reizigers onderweg tegenkomen worden speciale elementen en instrumenten toegevoegd aan het hoofdthema, zoals kwakende kikkers en fluitende vogels in Nederland, een accordeon in Frankrijk, een doedelzak in Schotland, een mandoline in Italië, een gong in Azië, oerwoudgeluiden in Afrika en mariachimuziek in Mexico.
De muziek van Carnaval Festival vormde in 1984 een primeur voor de Efteling: het was voor het eerst dat er voor een attractie een eigen volledige soundtrack werd geproduceerd. De tune zette de toon: in het vervolg zou elke nieuwe grote attractie zijn eigen melodie krijgen.
De vrolijke muziek werd bedacht door cabaretier Toon Hermans, op verzoek van Joop Geesink, de geestelijk vader van Carnaval Festival. Hermans had al diverse succesvolle liedjes op zijn naam staan, waaronder Mien waar is m’n feestneus?, Een ballonnetje en Wat ruist er door het struikgewas? Toon Hermans neuriede de muziek, waarop componist Ruud Bos het eenvoudige wijsje speelde op de piano en vervolgens de arrangementen maakte.
De aanstekelijke Carnaval Festival-muziek werd zelfs enkele keren ‘gecoverd’ door Bekende Nederlanders: André Rieu zette het muziekstuk in 2007 op zijn orkestlijst en Adje maakte er in 2012 een carnavalskraker van.
- Yo Ho Yo Ho (A Pirate’s Life For Me)
Ze plunderen, stichten brand, ontvoeren, verwoesten, persen af, verdonkeremanen en bedelen. Het zijn niet bepaald lieverdjes, de piraten van Disney. Het zijn schurken, deugnieten, duivels en zwarte schapen. Maar toch zijn ze geliefd bij hun mama’s en papa’s, zeggen ze zelf. Het staat allemaal in het lied Yo Ho Yo Ho (A Pirate’s Life For Me), de soundtrack van de attractie Pirates of the Caribbean.
De muziek van Yo Ho Yo Ho is van George Bruns en de tekst van imagineer Xavier ‘X’ Atencio, die dacht dat het een goed idee was om de darkride een wat rauw zeemanslied te geven. Op die manier zou het onbehouwen gedrag van de piraten in de attractie een vrolijke noot krijgen, waardoor de bezoekers zich minder zouden storen aan de drinkende, lallende en vrouwenjagende rauwdouwers.
Het uit 1967 stammende Yo Ho Yo Ho is ook te horen in de film Pirates of the Caribbean: The Curse of the Black Pearl uit 2003, die op de beroemde attractie is gebaseerd. Het originele lied werd ingezongen door de vocalistengroep The Mellomen, die ook al bij films als Alice in Wonderland en Lady and the Tramp betrokken waren.
- Grim Grinning Ghosts
Het succes van Yo Ho Yo Ho (A Pirate’s Life For Me) in Pirates of the Caribbean spoorde Disney in 1968 aan om ook voor de in aanbouw zijnde Haunted Mansion een pakkende soundtrack te maken. Componisten Buddy Baker en tekstschrijver X Atencio werden op het project gezet. Zij hadden hun verdiensten al bewezen: van Atencio kwam Yo Ho Yo Ho en Baker was betrokken bij de tunes voor de attracties Great Moments with Mr. Lincoln en Carousel of Progress.
De soundtrack ontwikkelt zich gedurende de reis door de spookachtige villa: van een sinister pianodeuntje in de bibliotheek en bij de begrafenisscène, via pompeuze orgelmuziek in de eetzaal tot een uitbundige finale op het kerkhof. De zingende bustes op de begraafplaats hebben allemaal een naam: Rollo Rumkin, Oom Theodore, Neef Algernon, Ned Nub en Phineas P. Pock. Een van de gezichten op de beelden is van zanger Thurl Ravenscroft, die ook de baritonpartij van het lied voor zijn rekening nam.
In 2003 kwam er een film uit over The Haunted Mansion – die in Disneyland Paris Phantom Manor heet – met Eddie Murphy in de hoofdrol. De band Barenaked Ladies maakte voor die film een cover van Grim Grinning Ghosts.
- Droomvlucht
De dromerige soundtrack in Droomvlucht is van de hand van componist Ruud Bos. Bos leverde al een kleine bijdrage aan het in 1978 geopende Spookslot: hij schreef een muzikaal intro bij de Danse Macabre, het klassieke werk van de beroemde Franse componist Camille Saint-Saëns dat in de hoofdshow wordt gebruikt. In 1984 verzorgde Ruud Bos de aanstekelijke attractiemuziek van Carnaval Festival. De componist – in de jaren zeventig en tachtig bekend van muziek voor bekende televisieseries als De Fabeltjeskrant, Zeg ‘ns Aaa, Kinderen voor Kinderen en Bassie en Adriaan – schreef voor de Efteling ook de themamuziek voor Fata Morgana, Villa Volta en Vogel Rok.
In 1992 componeerde Ruud Bos de feeërieke muziek voor Droomvlucht, die in hoge mate bijdraagt aan de sfeer in de meest populaire attractie van de Efteling. Bezoekers zweven in een Hemelslee door zes sprookjesachtige rijken. De reis voert door het Kastelenrijk, het Wonderwoud, de Elfentuin, het rijk van de Hemelburchten, het door trollen bewoonde Zompenwoud en eindigt in het Droommoeras. Ruud Bos voorzag de zweeftocht langs elfjes, bosgeesten, zwevende kastelen en een schitterende sterrenhemel van passende dromerige muziek.
In de winter van 2011 had de iconische attractie een eigen musical: Droomvlucht de Musical. De grootschalige voorstelling was een coproductie van de Efteling en Joop van den Ende Theaterproducties en werd opgevoerd in het Efteling Theater.
- Villa Volta
In 1996 krijgt de Efteling Villa Volta, het vervloekte huis van Hugo van den Loonsche Duynen, leider van de illustere roversbende De Bokkenrijders. Het draaiende huis – een zogenaamd ‘madhouse’ – werd door Ruud Bos van muziek voorzien. Hij vervaardigde composities voor de wachrij, voor de twee voorshows en voor de hoofdshow.
Het bombastische muziekstuk van de hoofdshow – de kantelende woonkamer in de villa – werd al snel erg populair. De dramatische muziek en de onheilspellende tonen van koorzang passen naadloos bij de bewegingen die het draaiende huis maakt. De themamuziek werd uitgevoerd door het Vlaams Radio Orkest.
- Chiapas
Chiapas – de wildwaterbaan met de steilste afdaling ter wereld – in Phantasialand kreeg een aanstekelijke soundtrack van het eveneens Duitse bedrijf IMAscore. Naast een tientallen meters diepe val met een hellingshoek van 53 graden heeft Chiapas een camelback en een achterwaartse vrije val. Chiapas is genoemd naar een deelstaat in het zuidoosten van Mexico. In dat land ging IMAscore op zoek naar inspiratie. De componisten kwamen met dertien soundtracks, naast de themamuziek voor de in 2014 geopende attractie ook soundtracks voor onder meer de wachtrij en het aangrenzende plein.
Het werelderfgoed van Palenque in de staat Chiapas stond model voor de wildwaterbaan. Onderweg varen de bezoekers achterwaarts door het kleurrijke volksfeest Los Dias de las Muertos. De aanstekelijke muziek bij dit gedeelte van de wildwaterbaan heet Templo de Fiesta.
Voor de uitvoering van de soundtrack van Chiapas schakelde IMAscore het Budapest Film Orchestra in. IMAscore heeft zich gespecialiseerd in thema- en achtergrondmuziek voor attractieparken. Het bedrijf verzorgde ook de epische soundtrack van themagebied Klugheim en achtbaan Taron in Phantasialand en de muzikale aankleding van de themagebieden Magische Vallei, Port Laguna en Avalon in Toverland. IMAscore is ook verantwoordelijk voor de muziek in achtbanen als Blue Fire in het Duitse Europa-Park, Helix in het Zweedse Liseberg en The Smiler in het Engelse Alton Towers.
- There’s a Great Big Beautiful Tomorrow
Nog twee muziekstukken in onze top tien zijn afkomstig van het bekende componistenduo Richard en Robert Sherman. Hun muzikale erfenis voor It’s a Small World staat torenhoog bovenaan in deze hitlijst, maar er zijn nog andere soundtracks van hun hand die eeuwige roem hebben vergaard. Eén daarvan is There’s a Great Big Beautiful Tomorrow, de themamuziek die gebruikt wordt in twee attracties in de Amerikaanse Disney-parken. In het Magic Kingdom in Walt Disney World krijgen bezoekers de compositie van de broers Sherman te horen in Carousel of Progress. In Disneyland in Californië draait het muziekstuk bij Innoventions.
Net als It’s a Small World werd ook There’s a Great Big Beautiful Tomorrow aanvankelijk geschreven voor de New York World’s Fair van 1964. De attractie Carousel of Progress verhuisde na de Wereldtentoonstelling naar Disneyland en in 1973 naar Walt Disney World in Florida.
In 1998 schreven Richard en Robert een nieuwe, meer eigentijdse tekst voor hun lied. De song werd vooral bekend – bij sommigen geliefd, bij anderen gehaat – om het mateloze positivisme dat het lied uitstraalt: ‘There’s a great big beautiful tomorrow, shining at the end of every day’.
- The Enchanted Tiki Room
The Enchanted Tiki Room in Disneyland was in 1963 de allereerste attractie waarin computergestuurde figuren – door Walt Disney ‘audio-animatronics’ genoemd – de hoofdrol speelden. In de show nemen 225 vogels, waarvan 12 zingend, de bezoekers mee naar een tropisch paradijs. Ook het themalied voor deze attractie – In the Tiki, Tiki, Tiki Room – is van de hand van de broers Richard en Robert Sherman.
Het lied werd ingezongen door The Mellomen, de groep die ook de soundtrack van Pirates of the Caribbean verzorgde. In de loop der jaren werd het aanstekelijke deuntje regelmatig aangepast: het muziekstuk werd ingekort en in 1998 zelfs grotendeels vervangen toen de Tiki Room in het Magic Kingdom in Walt Disney World ‘under new management’ kwam. De nieuwe versie van de attractie kon de bezoekers echter niet bekoren en in 2011 kwam de oorspronkelijke uitvoering weer terug, inclusief het originele lied van de Sherman-broers.
In the Tiki, Tiki, Tiki Room kwam in 2002 in de Amerikaanse Billboard-hitlijst in een moderne uitvoering van Hilary Duff. De song is ook gecoverd door Los Lobos en Cheryl Hines. Van de klassieker bestaat tevens een dance-versie, waarin het lied is gemixt met de Macarena, de wereldwijde hit van Los del Rio uit 1993.
- De Rode Schoentjes
Een soundtrack in de meest pure vorm is misschien wel de eenvoudige muziek van het Efteling-sprookje De Rode Schoentjes. De schoentjes dansen op muziek die werd gemaakt door Jan van Oort. Hij was bij Philips in Eindhoven een collega van Peter Reijnders, die in de beginjaren de taferelen in het Sprookjesbos in Kaatsheuvel met technisch vernuft tot leven liet komen.
Het luchtige pianowerkje met het telkens terugkerende snelle en aanstekelijke riedeltje is al vanaf 1953 in de Efteling te horen. Componist Ruud Bos maakte jaren later een kortere bewerking van het oorspronkelijke dansmuziekje van Jan van Oort.
Ook goed
Zoals gezegd: over smaak valt te twisten. Er zijn absoluut meer originele themasongs die ver boven het gemiddelde uitsteken. Denk alleen maar aan de muziek van Fata Morgana, Vogel Rok en Joris en de Draak in de Efteling of One Little Spark uit de attractie Journey Into Imagination in Epcot in Walt Disney World, ook al geschreven en gecomponeerd door Richard en Robert Sherman. Vrij onbekend is het lied Compass of Your Heart uit de attractie Sindbad’s Storybook Voyage in Tokyo DisneySea. Deze aanstekelijke song werd vervaardigd door Alan Menken, die ook verantwoordelijk was voor de muziek in de Disney-klassiekers The Little Mermaid, Beauty and the Beast en Aladdin.
► Bekijk ook: de 5 beste ‘geleende’ pretparktunes
© Tekst en foto: Adri van Esch
