Eén minuut Symphonica maken kostte een volle week. De nieuwe Aquanura-show waarmee de Efteling dagelijks afscheid neemt van zijn bezoekers duurt veertien minuten. “We zijn dus veertien weken lang dag en – vooral – nacht bezig geweest met het realiseren van Symphonica”, rekent Koen Sanders, directeur Product, Markt en Imago, voor. “Ongestoord ’s avonds en ’s nachts aan een voorstelling werken kon voor de laatste keer; die vrijheid hebben we binnenkort niet meer.” Sanders wijst naar het nog in aanbouw zijnde Grand Hotel aan de oever van de vijver: “We kunnen nooit meer ongezien aan Aquanura werken.” In die veertien weken begon het Aquanura-team elke middag om drie uur met de voorbereidingen voor het programmeren. “We stopten dan om twee uur, half drie ’s nachts”, vertelt Jaap den Bleker, team lead Project Support. “Drie-en-een-halve maand lang. Er gingen zakken vol worstenbroodjes, donuts en stroopwafels doorheen. Zo’n project is slecht voor de lijn, maar goed voor de mondhoeken: je wordt er blij van.”
Vuureffecten weg
Koen Sanders herinnert zich nog als de dag van gisteren dat Jaap den Bleker aan zijn bureau stond. “Dat was op 22 juli 2022. Jaap zei zonder omhaal: ‘We moeten iets doen met Aquanura’. Hij betoogde dat de show bij daglicht beter kon. Jaap stelde dat de vijver onderdeel moest worden van het nieuwe Eiland van de Vijf Zintuigen en hij opperde dat het vuur uit de show moest. Dat waren allemaal goede argumenten. Door de vuureffecten uit de voorstelling te halen, zouden we weer een stap in de juiste richting zetten van de klimaatdoelstelling van de Efteling: we willen klimaatneutraal zijn in 2030 en daar paste de inzet van zo’n showeffect niet meer bij.”
Spelen met vuur
Het doven van het vuur was ook wel een beetje spelen met vuur, geeft Sanders toe. “We gingen iets wat nogal essentieel is voor de show – namelijk vuur – weghalen”, vertelt hij. “Ga er dan maar eens aan staan om iets terug te brengen dat in de buurt komt van dat vuur, en er bij daglicht kwalitatief zelfs overheen gaat. De reden was duidelijk, maar hoe hou je de beleving sterk? Dat vond ik spannend. Ik herinner me nog dat we een keer om zes uur ’s ochtends een proefopstelling hadden om de nieuwe Bakens van Licht te bekijken. Toen dacht ik: als we hiermee kunnen gaan spelen, dan hebben we een goede vervanger. En ik vind het meer dan gelukt!”
Lees verder onder de foto’s
Efteling-muziek
Nadat werd vastgesteld dat Aquanura na ruim twaalf jaar een flinke upgrade kon gebruiken, werd de richting van de vernieuwde show bepaald. “Aquanura had al twee Efteling-symfonieën als muziekstuk; we waren er snel uit dat er een derde moest komen”, vervolgt Sanders. “Want Efteling-muziek hoort de gast het liefst bij Aquanura, liever nog dan de muziek van Tiësto en Guus Meeuwis. Wat toen volgde waren heel veel slapeloze en doorgewerkte nachten en heel veel euro’s.” Ter verzachting van de grote investering die het park moest doen voert Jaap den Bleker aan dat de show toch al toe was aan groot onderhoud. “We moesten negenhonderd lampen vervangen, en hebben er toen maar voor gezorgd dat die veel meer mogelijkheden hebben dan de oude verlichting.”
Vleugje jazz
Bij de muziek van Symphonica staan de vijf Rijken van de Efteling centraal. “We maken een rondje door het park en dansen door de tijd”, legt Den Bleker uit. “We beginnen bij het oudste parkdeel, het Sprookjesbos en het Marerijk, en draaien zo rond langs alle Rijken. De diverse onderdelen worden verbonden door een speciaal voor Symphonica door René Merkelbach gecomponeerd muziekstuk, waarmee we de show ook eindigen. Die compositie wordt tevens gebruikt als tune voor het Efteling Grand Hotel en voor het nieuwe sprookje De Prinses op de Erwt.” Voor Symphonica werden enkele parkmelodieën in een andere muziekstijl opgenomen; bij Baron 1898 is een vleugje jazz toegevoegd en de soundtrack van Joris en Draak opent met doedelzakken. Bijzonder is ook dat er heel subtiel stemmen te horen zijn tussen de muziek: Anton Pieck vertelt dat hij met de Efteling gepoogd heeft om ‘iets te maken dat kinderen bijblijft’, Wieteke van Dort leest voor uit het sprookje De Zes Zwanen en meester Lämpel roept tot zijn ontzetting dat ‘alles kaputt’ is als Max en Moritz zand in de raderen van Symphonica strooien.
Vol energie
Aquanura is een klassieker die met Symphonica naar een nog hoger niveau is getild. En dat is cruciaal, want het belang van de imponerende show mag niet worden onderschat, legt Koen Sanders uit: “Iedereen kent het moment op het einde van een lange dag, zeker met jonge kinderen, waarbij je terugkijkt op een geweldige beleving, maar waarbij je toch ook even in een dip zit. Je bent moe, het is jammer dat de dag voorbij is, je moet nog helemaal terugrijden. En dan is Aquanura dé manier om je weer helemaal op te peppen en de hele dag Efteling opnieuw te beleven. Waardoor je juist vol energie naar je auto gaat. In plaats van dat de dag met een sisser afloopt, stopt die op een hoogtepunt.”
Lees verder onder de foto’s
Essentie van de Efteling
Koen Sanders wijst in Symphonica het moment aan waar hij het meest blij van wordt: “Ik vind het knap dat het gelukt is om onze sterren, de Twinkels, perfect in het centrale punt van de fonteinen te krijgen. Alsof ze gedragen worden door water. Dat is een ultiem eerbetoon aan de Twinkel, die de essentie van de Efteling is.” Dat Sanders zoiets kleins als de Twinkels als hoogtepunt kiest is niet vreemd, vindt hij. “De spierballen van Aquanura kennen we allemaal wel; het is één van de drie grootste fonteinenshows ter wereld. Maar dat Aquanura in al die kracht ook het kleine gebaar kan maken, dat het lukt om de fonteinen te laten dansen met Twinkels, dat vind ik heel mooi.”
Fantasie en verbeeldingskracht
Ook Jaap den Bleker noemt zonder lang nadenken het Twinkel-moment als zijn favoriet. “Aan het eind komt de Twinkel thuis in een enorm geweld van water en licht. In dat beeld zit de fantasie en de verbeeldingskracht van de Efteling gevangen. Als je aan mij vraagt waarom ik zo’n show wil maken, dan zit dat in dat stuk: je maakt het heel intensief en bombastisch zonder dat het Amerikaans is. De kleuren zijn mooi in pastel, het blijft Efteling. Het Twinkel-stuk kostte wel bloed, zweet en tranen, omdat het begeleid wordt door een nieuw muziekstuk dat we nog niet zo goed in ons hoofd hadden zitten. Op een gegeven moment kwamen we met die nieuwe muziek in een cadans en kwamen de Twinkels tot leven op de muziek en met het water, de mist en het licht.”
Raffinement en elegantie
Met een knipoog noemt Jaap zichzelf ‘de fonteinenregisseur’. Bij hem stroomt het water van Aquanura door de aderen. “Elke keer mag ik Aquanura weer opnieuw bespelen”, zegt hij. “Dat begon al in 2012, bij de ontwikkeling van de eerste Aquanura, vervolgens kwamen er drie andere shows en nu heb ik mogen werken aan de vijfde editie. Aquanura zit al meer dan twaalf jaar in mijn DNA. Maar nu pas heb ik het idee dat ik daadwerkelijk snap hoe je dit instrument kunt bespelen op z’n Eftelings. Nu pas, bij Symphonica, heb ik echt door hoe je met raffinement en elegantie de show nog gedetailleerder en rijker kunt maken. Ik ben ervan overtuigd dat onze gasten dat ook zullen voelen: dat Symphonica nog meer die bijzondere, muzikale tijdreis is die zorgt voor een onvergetelijke afsluiting van een bezoek aan de Efteling.”
► 2012: de première van Aquanura in de Efteling
13 december 2024 © Tekst: Adri van Esch – Foto’s: Efteling, Adri van Esch
