Het is een behoorlijk bijzonder bezit: een pretpark in je familie hebben. Denk aan alle mogelijkheden. Je kunt zo vaak in de achtbaan als je wilt, diep in de nacht nog een rondje door het park wandelen en een ijsje bestellen met een dubbele portie slagroom is ook geen enkel probleem. Maar het schept ook verplichtingen. Je moet zorgen dat je familiebezit goed draait en winst maakt, je bezoekers moeten tevreden zijn – en meer dan dat: hun bezoek aan jouw attractiepark moet hun verwachtingen overtreffen – en je moet de juiste investeringen doen. Dit zijn de bekendste Europese pretparkfamilies. Ze bouwden de uitspanning die ze erfden van hun (groot)ouders uit tot een miljoenenbedrijf of ze legden zelf de basis voor de publiekstrekker waaraan hun naam verbonden is.

     NEDERLAND     

Duinrell

Familie Van Zuylen van Nijevelt

Het landgoed Duinrell in Wassenaar is al vanaf de zestiende eeuw in het bezit van de familie Van Zuylen van Nijevelt. Toen Hugo van Zuylen van Nijevelt in 1962 het landgoed kocht van zijn moeder Constance was het nog geen attractiepark. Toch kwamen er al wel daggasten op het uitgestrekte terrein: sinds 1935 had Philip, de vader van Hugo, de poorten opengegooid zodat bezoekers er konden wandelen of wat drinken in de tot theetuin omgebouwde schaapskooi. Graaf Hugo begon met het plaatsen van attracties en het pretpark ontstond zo stukje bij beetje. Het attractiepark kwam er uit noodzaak: het was de manier om het uitgestrekte landgoed te redden van een financiële ondergang.

Duinrell groeide uit tot het op één na best bezochte attractiepark van Nederland. Naast pretpark zijn op het terrein aan de rand van Wassenaar en de duinen ook nog het grotendeels overdekte zwemparadijs Tikibad, een camping en een verblijfspark gevestigd. In 2000 namen Hugo’s zoons Philip en Roderick het bedrijf van hun vader over. Roderick is commissaris van Duinrell, Philip heeft de dagelijkse leiding over het recreatiebedrijf.

Toverland

Familie Gelissen

Met 19 miljoen gulden begon Jean Gelissen het – toen nog volledig overdekte – attractiepark Toverland. Tijdens een uitje met zijn gezin had de Limburgse ondernemer gezien hoe de klanten recreatiepark Steinerbos ontvluchtten toen het ’s middags begon te regenen. In een overdekt pretpark zou iedereen gewoon lekker plezier blijven maken, bedacht hij. En zo startte Toverland, op een stuk grond bij het Noord-Limburgse Sevenum. Gelissen stond er wel op dat in zijn attractiehal een achtbaan zou komen; hij was zelf groot liefhebber van rollercoasters. Jean Gelissen betrok bij zijn initiatief meteen zijn zus Caroline Kortooms. Die zegde haar baan als onderwijzers op en werd directrice van Toverland. Caroline vertrok in 2020 om plaats te maken voor een jongere generatie.

Toverland groeide als kool. Na twee grote hallen werd er vooral geïnvesteerd in het buitengebied met de houten achtbaan Troy – paradepaardje van Jean – en schitterende themagebieden als De Magische Vallei en Avalon. Bij Toverland werken meer familieleden. Communicatiemanager Tessa Maessen is de dochter van Caroline. Van Jean Gelissen zijn twee kinderen betrokken bij Toverland: zijn dochter Janou Gelissen is creatief en commercieel adviseur en zijn zoon Jean Gelissen jr. is algemeen directeur van het park.

► ‘Opperhoofd zijn van een prachtig park geeft vleugels’

Drievliet

Familie Faaij

Bij Rijswijk, waar de Vliet naar Leiden, de Haagvliet en de Delftvliet samenkomen, opende in 1938 een theetuin. Die eenvoudige uitspanning van het echtpaar Piet en To Faaij groeide in de loop der decennia uit tot attractiepark Drievliet. De eerste draaimolen maakte in 1950 zijn rondjes en vanaf 1968 konden bezoekers genieten van een monorail, destijds een unicum in Nederland.

Drievliet is nog steeds in handen van de familie Faaij. De eigenaren zijn de broers Jos, Piet en Wim Faaij. Twee kinderen van Piet Faaij werken ook in het familiebedrijf: zoon Frank leidt de technische dienst en dochter Birgit is manager van de personeelsafdeling.

► Vreemde eend in de bijt: van wie is de Efteling?

     DUITSLAND     

Phantasialand

Familie Löffelhardt

De van de Duitse televisie bekende poppenspeler Richard Schmidt had halverwege de jaren zestig een lumineus idee: de aanleg van een sprookjespark waarin zijn levensecht uitziende poppen een hoofdrol zouden krijgen. Voor de financiering klopte Schmidt aan bij zakenman Gottlieb Löffelhardt. Hij zorgde voor het benodigde kapitaal en op 30 april 1967 opende Phantasialand op een voormalig mijnbouwterrein bij Brühl, niet ver van Keulen. Naast sprookjestaferelen bood het park een oldtimerbaan en een treinrit.

Onder leiding van Gottlieb Löffelhardt groeide Phantasialand uit tot een volwaardig attractiepark dat bezoekers trekt uit heel Duitsland en de omliggende landen. In 1998 nam zijn zoon Robert de dagelijkse leiding van Phantasialand over.

Europa-Park

Familie Mack

De grondlegger van Europa-Park is Franz Mack. Hij was eigenaar van het traditierijke attractiebouwbedrijf Mack GmbH & Co. (nu Mack Rides) in Waldkirch, dat hij had overgenomen van zijn vader. Franz kwam tijdens een zakenreis naar de Verenigde Staten in 1972 op het idee de attracties die zijn bedrijf bouwde permanent op te stellen in een park. Dat was het begin van Europa-Park. Mede dankzij de voortreffelijke ligging – in het meest zuidwestelijke puntje van Duitsland, op de grens met Frankrijk en Zwitserland en aan een belangrijke noord-zuidroute – werd Europa-Park een groot succes.

Inmiddels zijn de zevende en achtste generaties Mack werkzaam in het attractiebedrijf (anno 1780) en het pretpark. Zoons Roland en Jürgen Mack namen de directie van Europa-Park van vader Franz over en inmiddels zijn ook de twee zoons van Roland – Michael en Thomas – tot het managementteam toegetreden. Rolands dochter Ann-Kathrin is architect en heeft haar eerste bijgedragen geleverd aan hotel Krønasår en waterattractiepark Rulantica. Ann-Kathrin, Michael en Thomas groeiden letterlijk op in het attractiepark. Michael is onder meer verantwoordelijk voor Operations, ontwerpafdeling Mack Solutions en voor de afdeling die de ontwikkeling van park en resort begeleidt. Thomas geeft leiding aan de hotels, de restaurants en de entertainmentafdeling. Over zijn opa Franz en vader Roland zegt Michael: “Ik ben trots op die mannen. Attractieparken waren en zijn hun leven. Tegen hen kijk ik op. Voor mijn opa en vader was het park niet een deel van hun leven, maar het was en ís hun leven. Net als voor mij inmiddels.”

Hansa-Park

Familie Leicht

Van 1973 tot 1976 werd er Sierksdorf geprobeerd een Duitse vestiging van Legoland levensvatbaar te maken. Dat mislukte, waarna Rudolf Erich Leicht het geflopte park kocht. In 1977 heropende het attractiepark onder de naam Hansaland en tien jaar later kreeg het de naam Hansa-Park. In 1989 nam zoon Christoph Andreas de leiding van het park over. Het motto van zowel vader als zoon was: ‘Jede Mark in den Park’. Christoph Andreas Leicht en zijn vrouw Claudia staan nog steeds aan het hoofd van het park. En ‘jede Mark’ – nu euro – investeren in het familiebedrijf is nog immer het uitgangspunt. De Leichts investeren jaarlijks gemiddeld dertig procent van de omzet in hun park. Dat gaat dan om miljoenen euro’s, die gestoken worden in recente aanwinsten als achtbaan Der Schwur des Kärnan en de 120 meter hoge vrijevaltoren Highlander.

Tripsdrill

Familie Fischer

De geschiedenis van Erlebnispark Tripsdrill voert terug naar 1833. In dat jaar opent Paul Fischer, over-overgrootvader van de huidige eigenaren, een uitspanning. Die wordt in 1929 door Eugen Fischer uitgebreid met een Altweibermühle, waarin volgens de overlevering oudere vrouwen weer jong worden. Dat trekt publiek en het park breidt verder uit. Na de Tweede Wereldoorlog wordt het bedrijf overgenomen door Kurt Fischer, de vader van de huidige eigenaren Helmut en Roland. Hun broer Dieter zat aanvankelijk ook in de directie, maar hij stond om gezondheidsredenen zijn stoel af aan zijn zoon Andreas. Andreas heeft nu de leiding over het wildpark van Tripsdrill.

     FRANKRIJK     

Nigloland

Familie Gélis

Nigloland werd in 1987 geopend door de broers Patrice en Philippe Gélis. De twee kermisexploitanten deden hun idee voor een attractiepark op tijdens een reis door de Verenigde Staten. Ze investeerden zeven miljoen Franse francs – ongeveer een miljoen euro – in hun park dat ontstond op hun toen achttien hectare grote terrein bij de Noord-Franse plaats Dolancourt. De voorvaderen van Patrice en Philippe startten bijna honderdvijftig jaar daarvoor hun amusementsbedrijven met kermisattracties waarmee ze door heel het Franse land trokken. Patrice en Philippe besloten zich met rondtrekken met hun draaimolens en muziektent te beperken tot het departement Aube. Tot ze besloten hun Hully Gully en Schlittenfahrt op een vaste locatie op te stellen: Nigloland was geboren.

     DENEMARKEN     

Djurs Sommerland

Familie Nielsen

Er was veel scepsis toen Ole B. Nielsen en Børge Godsk Jensen in 1981 bekend maakten dat ze een recreatiepark begonnen in de streek Djursland. Het tweetal zag potentie in het toen nog kleine fenomeen ‘zomerland’, waar gasten zouden kunnen zwemmen en genieten van attracties, en ze bespeurden een toenemende populariteit onder buitenlandse toeristen voor Oost-Jutland. De twee vrienden en zakenlui hadden het goed gezien: Djurs Sommerland in Nimtofte trok in het eerste seizoen al honderdduizend bezoekers. De zwembaden, waterglijbanen, roeiboten en klimparkoersen kregen al snel concurrentie van achtbanen en wildwaterbanen.

Djurs Sommerland is nog steeds een familiebedrijf, in bezit van Henrik en Michael Nielsen. Henrik B. Nielsen voert de directie. Zijn motto: Je moet je dromen najagen. “En ben niet bang om een keer niets te bereiken, want je hebt volop kansen: je hebt een heel lang leven voor je.”

Fårup Sommerland

Familie Schnack

Trampolines, kano’s, paarden, en een grote zandbak, daarmee begon Fårup Sommerland in 1975. Het park werd gesticht door Anders Kragelund en Kamma Schnack. Søren Kragelund en Henrik Schnack, de zonen van de oprichters, leidden het park lange tijd. Eind 2016 besloot Søren met pensioen te gaan en zijn aandelen te verkopen aan Henrik. Henrik Schnack leidt nu het attractiepark in Blokhus in het noorden van Jutland met zijn twee zonen Martin Norrbom Sams en Jakob Schnack.

     ENGELAND     

Blackpool Pleasure Beach

Familie Thompson

Blackpool Pleasure Beach is al bijna een eeuw eigendom van de familie Thompson. In 1928 kreeg Leonard Thompson het park aan de Britse westkust in handen. De huidige directeur Amanda Thompson nam in 2004 de leiding over van haar vader Geoffrey. Samen met haar broer Nicholas en zus Fiona vormt Amanda het huidige managementteam van Blackpool Pleasure Beach. Jaarlijks weten ruim vijf miljoen bezoekers hun weg naar het amusementspark negentig kilometer ten noorden van Liverpool te vinden.

Paultons Park

Familie Mancey

Paultons Park bij het plaatsje Ower, honderddertig kilometer ten zuidwesten van Londen, behoort tot de familie Mancey. Het park opende in 1983 als een eenvoudig vogelpark en trekt tegenwoordig meer dan een miljoen bezoekers met achtbanen, wildwaterbanen en het voor Groot-Brittannië unieke Peppa Pig World. John en Anne Mancey waren de grondleggers, zoon Richard is de huidige eigenaar. Hij leidt het bedrijf samen met zijn vrouw Sara. Ook hun drie kinderen werken in het pretpark.

      IERLAND     

Tayto Park

Familie Coyle

Het Ierse Tayto Park is in handen van de familie Coyle. Ray Coyle was een aardappelboer die in 1980 het chipsbedrijf Tayto Crisps startte. Hij raakte het merk kwijt, maar kocht het in 2006 terug. In 2010 opende Ray vlakbij de chipsfabriek Tayto Park. In het jonge pretpark dertig kilometer ten noordwesten van Dublin zijn ook zijn vrouw Ros, zoon Charles en dochter Natalya werkzaam.

► De ketens: de grote jongens in pretparkland
► Van wie is de Efteling?

2019 © Tekst: Adri van Esch