Hoe neem je afscheid van het Spookslot? Op welke manier zeg je adieu tegen een attractie die 44 jaar lang de karakteristieke manier van griezelen in de Efteling verbeeldde? Door tweeduizend liefhebbers – die een winactie waar 150.000 mensen aan deelnamen hadden gewonnen – in het holst van de nacht een spookachtige wandeltocht door een deel van het park te laten maken. Met het stemmig verlichte Spookslot als einddoel, waar de gelauwerde voorstelling letterlijk en figuurlijk het slot-stuk is. Dat idee werkte de Efteling tot in de puntjes uit. Sfeervol, ingetogen, detailrijk en mysterieus, het Spookslot waardig.
Lees verder onder de foto
Draakvogels
Vanzelfsprekend begint het spookachtige afscheid pas na het middernachtelijk uur. De klok heeft twaalf geslagen. De Efteling ligt er verlaten en donker bij. Onder de rieten kap van het Huis van de Vijf Zintuigen verzamelen zich de eerste gelukkige fans, in afwachting van wat komen gaat. Dat zal zo tot zes uur in de ochtend doorgaan. In kleine groepjes, om vooral de unieke sfeer goed te kunnen aanvoelen, gaan de gasten op stap. De nachtelijke wandeling voert naar de plas van Aquanura, waar aan de overkant laserstralen Fata Morgana een nog machtigere uitstraling geven. Uit de mist duikt een steltloopster op. Ze doet denken aan de draakvogels die boven de grote ronde kroonluchter in het Spookslot fladderen.
Lees verder onder de foto
Soundscape
Laserstralen en voorbijdrijvende mistflarden zorgen dat de hemel boven de Pardoes Promenade blauw en groen kleurt. “De soundscape is heel mooi gedaan”, knikt een van de fans. Ongevraagd legt hij uit: “Dat zijn alle geluiden die je hier hoort.” En inderdaad, die kunnen niemand ontgaan en dragen in hoge mate bij aan de plezierig-griezelige sfeer op de hoofdstraat van het pretpark. De heks van de Indische Waterlelies laat haar gezang horen vanuit de duistere bosjes, de Trollenkoning mompelt zijn onverstaanbare voorspellingen, het gesnurk van Reus is het bewijs dat hij in ieder geval wél is gaan slapen en de Witte Wieven uit Baron 1898 dolen zingend rond.
Lees verder onder de foto
Zwevende kloosterlingen
De mistflarden bereiken ook Symbolica, even verderop. Op een klein podium voor het Paleis der Fantasie speelt een violiste onafgebroken Danse macabre, het klassieke meesterwerk van de Franse componist Camille Saint-Saën. Alle voorbijgangers blijven staan om op deze bijzondere plek te genieten van het muziekstuk dat haast elke Nederlander kent, een verdienste van het Spookslot. Over het slingerende, illustere Heksenpad, een niet alom bekend paadje dat door het bos richting Spookslot loopt, bereiken de trouwe Eftelingfans het voorplein van het kolossale kasteel. Tussen de beuken doemen drie monniken op. Net als in de attractie zelf lijken de in lange pijen gehulde kloosterlingen zwevend hun rondjes te lopen.
Lees verder onder de foto
Droevig slotakkoord
Voor het Spookslot is een zwarte loper uitgerold. Het is een subtiele knipoog naar de officiële opening van het slot in 1978, toen de premièregasten over eenzelfde kleur loper de nieuwe attractie betraden. Eenmaal binnen genieten de uitverkorenen van deze spooknacht nog één keer van het Spookslot en de show. De graven ademen, knokige handen rijzen op uit de grond, balustrades en grafstenen dansen mee op de maat, aan het touw in de klokkentoren bengelt een onfortuinlijke man en de monniken schuifelen sereen door de kloostergang, gadegeslagen door de drie rechters. Voor het laatst speelt de eenzame viool zijn droevige slotakkoord. Bij sommigen gaat dat door merg en been, anderen hebben een weemoedige glimlach op hun gezicht. Elke voorstelling wordt afgesloten met een daverend applaus, als dank voor de voorbije vier decennia.
Lees verder onder de foto
Mysterieus sfeertje
Op het plein achter de kasteelruïne uiten de fortuinlijke fans tegenover de aanwezige media hun lof over de spooknacht. “Ontzettend gaaf dat we dit mochten meemaken”, zegt een van hen. “De sfeer is onvergetelijk, een mooie manier om de periode Spookslot af te sluiten.” Een ander kijkt terug: “Ik beleef mijn jeugd opnieuw, toen was ik zo onder de indruk van het spookhuis. Bijzonder om midden in de nacht afscheid te kunnen nemen. Vroeger zat ik rond deze tijd in de discotheek, nu ben ik hier”. Bezoekers vertellen tegen de journalisten dat ze het Spookslot zullen missen, maar vooral ook uitkijken naar de nieuwe attractie. “De ambiance van het gebied, het mysterieuze sfeertje hier in dit bos, dat ga ik zeker missen. Het maakt me zelfs een beetje treurig, maar ik ben ook heel nieuwsgierig naar wat hier komen gaat”, aldus een van de Efteling-liefhebbers.
Lees verder onder de foto
Griezelen als nooit tevoren
De vervanger van het Spookslot, die Danse macabre gaat heten, wordt ontworpen door Jeroen Verheij. Verstokte fans kennen hem ook als IJzige IJsbrand, een karakter dat op gezette tijden rond het Spookslot doolde. Live of als videoprojectie. Die heeft de Efteling voor deze speciale nacht uit de mottenballen gehaald: IJsbrand schiet verlicht over de voorgevel van het spookkasteel. Jeroen moet tevreden zijn over hoe zijn collega’s het afscheid van het Spookslot hebben opgezet; een nachtje sfeervol griezelen dat past bij de Efteling. “Dat is precies wat het Spookslot biedt: romantisch, sferisch griezelen. Dus geen horroreffecten zoals bij Halloween, daar houden we bij de Efteling sowieso niet van.” Het doek mag dan gevallen zijn voor het Spookslot. Jeroen tilt heel voorzichtig al een tipje van de sluier op van wat we in 2024 mogen verwachten. “In de nieuwe attractie gaan we nog steeds sferisch griezelen, maar ietsjes heviger dan in het Spookslot het geval was. We krijgen enkele kleinere schrikeffecten en spannende dingen vooral. We gaan griezelen als nooit tevoren. Kinderen en ook volwassenen zijn tegenwoordig wel meer gewend; het wordt wat spectaculairder. We gaan de bezoekers meer ín de actie zetten. De nieuwe attractie heet Danse macabre, niet alleen vanwege de muziek maar ook omdat de gasten daadwerkelijk gaan dansen.”
Lees verder onder de foto
Nieuw begin
Als we diep in de nacht de Efteling verlaten, kijken we een tikje weemoedig om. Tussen de bomen staat ietwat verloren de grote ronde toren van het Spookslot. Stoer paars verlicht, fier op het verleden. Op ooit het grootste spookkasteel van Europa zijn geweest. Het Spookslot was het keerpunt in de geschiedenis van het attractiepark. De ruïne was van internationale allure; de Efteling bereikte de top van de eredivisie van Europese parken. De sloopkogel zal de 400.000 stenen en achthonderd kubieke meter beton klein krijgen. Maar het is niet het einde van sfeervol griezelen in de Efteling. Het is een nieuw begin.
► Danse macabre: griezelen op z’n Eftelings
► Spookslot dicht: welke herinneringen neemt de directeur mee?
4 september 2022 © Tekst en foto’s: Adri van Esch – Interview Jeroen Verheij: Met het oog op morgen
