Wie binnenloopt in de hal waar de populaire pretparksnack Spirello wordt gemaakt wordt begroet met een heerlijke lucht. En laten we daar duidelijk over zijn: het is niet de geur van verse patat, maar van friet! Geen discussie mogelijk. We zijn immers midden op het Brabantse land. Vanuit Spirello’s vestigingsplaats Dongen is het zeventig kilometer naar de west- en oostgrens van Noord-Brabant, en dertig kilometer naar zowel de noord- als zuidgrens. Letterlijk hartje Brabant dus en daar spreekt niemand over patat, maar iedereen over friet. Ook Spirello-baas Robert Luttjehuizen. Toen hij met een foodtruck langs festivals en jaarmarkten door heel Nederland tufte, overwoog hij wat het aanbod moest zijn. “Heel even dacht ik aan friet, maar dat deed iedereen al”, vertelt hij. “Friet was niet bijzonder genoeg, maar iets met aardappel zou zeker kunnen. Ik kwam op de gedraaide aardappel op een stokje, zoals de straatverkopers in Zuid-Korea die ter plekke bereiden. Dat was een goede optie. Met een bij Alibaba gekochte handsnijder ging ik aan de slag. En mijn klanten smulden van de rauwe aardappel die ik op bestelling tot zo’n sierlijke Spirello sneed en vervolgens frituurde.”
Lopende banden en doorloopvriezers
Luttjehuizen, die bedrijfskundige is, wist toen dat zijn Spirello’s aansloegen bij het publiek. Hij wist ook dat hij met kleine klanten die één doosje per keer afnamen nooit zou kunnen groeien, laat staan dat hij van zijn product kon leven. “Ik vroeg me af welke bedrijven in één keer een hele pallet zouden willen inkopen, en kwam op pretparken”, herinnert hij zich. “Dat was in 2017. Ik heb ze vervolgens allemaal gebeld: Efteling, op amper zeven kilometer van hier, Toverland, Beekse Bergen, Drievliet, Bobbejaanland. De mensen van Toverland hapten als eerste toe; zij wilden wel eens zien wat ik voor hen in petto had. Dus toog ik met een testdoosje voorgesneden, voorgefrituurde en ingevroren Spirello’s naar Sevenum. Het gesprek duurde precies 28 minuten en toen had ik een bestelling van twee pallets op zak. Eenmaal terug in mijn auto wist ik niet of ik moest lachen of huilen. Twee pallets! Van een professioneel productieproces was nog geen sprake, alles was handwerk. Ik heb toen mijn rug gerecht en ben het gewoon gaan dóen. Ik vond een grotere werkruimte, en korte tijd later een nog grotere. Er kwamen lopende banden, doorloopvriezers, professionele frituurinstallaties; het meeste handwerk werd geautomatiseerd. Het lukte me om zowel het productievolume als de kwaliteit flink te laten groeien. Oké, ik verdiende aanvankelijk geen drol, maar ik heb ook nooit verlies gemaakt. 2017 was het jaar waarin alles ging lopen; het begin van Spirello in pretparkland.”
Sloophout en golfplaten
Vrij snel na Toverland toonde Libéma interesse, het bedrijf waartoe onder andere Beekse Bergen behoort. “De inkoopmanager vond Spirello een mooi product, maar hij had geen verkooppunt beschikbaar. Ik riep toen vol bravoure dat ik wel voor een winkeltje zou zorgen. Het moest wel in het Afrikaanse thema van Beekse Bergen zijn, kreeg ik nog te horen. Geen probleem, riep ik meteen: ik zorg voor een authentiek verkooppunt. Niet gemaakt met plastic en goedkoop decoratiemateriaal, maar van robuuste materialen. Na die belofte dook ik de boerenschuur van mijn schoonvader in. Daar vond ik sloophout, golfplaten, lege vaten en het onderstel van een vouwwagentje. Dat heb ik omgebouwd tot een uitgiftepunt op wielen. Het was meteen een succes.”
Altijd een antwoord
Na de introductie van Spirello in Toverland en Beekse Bergen kwam de zegetocht van de gefrituurde en met kruiden bestrooide aardappelsnack echt op gang. Het verkoopwagentje van Beekse Bergen ontwikkelde zich tot het Spirello Food Cottage, een gethematiseerd verkooppunt dat door elk attractiepark kan worden ingezet. “Op de vakbeurs voor pretparken die in 2018 in Amsterdam werd gehouden stond de Cottage precies zoals we ‘m wilden hebben”, kijkt Robert terug. “Alles klopte. Toen wist ik: we zijn meer dan een product, we zijn een concept. In eerste instantie werden vanuit de Cottage alleen Spirello’s verkocht. Door personeelstekort kwam vanuit de parken de vraag of er nog een tweede product bij kon, bijvoorbeeld een slush of ijsjes. Ik luister altijd goed naar mijn klanten en ik vraag door. Ik wil weten wat er leeft, en daar speel ik op in. Nu zijn de Food Cottages niet meer een single point of sales van alleen Spirello, maar ze hebben nog steeds wel onze look and feel. Op verzoek van de parken heb ik de Cottages ook groter gemaakt, met vriesruimte voor een dagvoorraad. Dan hoeven medewerkers niet meer constant op en neer te rijden met doosjes Spirello’s. Ik wil altijd een antwoord vinden op vragen van klanten. Want een antwoord is er altijd!”
Lees verder onder de foto

Glijbaantje
Luttjehuizen geeft nog een voorbeeld van het zoeken en vinden van een oplossing. In coronatijd moest het contact tussen een horecamedewerker en een gast tot het minimum beperkt blijven. “Niet fijn voor het park en niet fijn voor ons”, geeft Robert toe. “Ik heb toen een glijbaantje bedacht waarmee een Spirello op speelse wijze aan een gast kon worden overhandigd. Het was niet meer dan een omgekeerd stukje dakgoot, maar het werkte prima. De Efteling wilde het glijbaantje wel. Ik heb nog nooit zoveel foto’s op Instagram gezien van een simpel stukje dakgoot.” In het grootste attractiepark van Nederland worden op liefst drie plekken Spirello’s verkocht. Efteling heeft voor de gefrituurde aardappelspiraal een eigen naam: De Eigenheymer. “Het park had de snack al in het assortiment, maar die werd ter plekke gedraaid. Vanaf 2017 had ik al wel contact met de Efteling, ik voelde ook wederzijds vertrouwen, maar pas in 2020 kwam er een mogelijkheid om mijn product in het park in te zetten. Dat was bij een bedrijfsfeest, als een soort pilot.”
Snelheid, snelheid
Het bedrijf in Kaatsheuvel is heel zorgvuldig bij overwegingen op het terrein van food and beverage en het nemen van beslissingen, merkte Robert Luttjehuizen. “Bij het park wordt steeds goed nagedacht over kwaliteit en leveringszekerheid. Een zwak punt bij ter plaatse gesneden snacks is dat het in juli en augustus op z’n drukst is, maar dat de aardappels dan op hun slechtst zijn. Wij produceren vooruit. We kopen aardappels in van januari tot en maart en in oktober en november. Dan zijn ze op hun best. We kunnen daarom constante kwaliteit garanderen. We factureren de Spirello’s per doos. Dat is duidelijker dan dat er vijftien kilo aardappelen op de rekening staan en je niet weet hoeveel snacks je daaruit kunt halen. Plus: snelheid, snelheid, snelheid is mijn belangrijkste argument. Snelheid van leveren en snelheid van frituren. Want in plaats van voorbakken en dan nog enkele minuten in het frituurvet, zoals bij vers gesneden friet, kan een Spirello in slechts dertig seconden afgebakken worden.” Naast de grote populariteit van de gefrituurde snack bij de bezoekers zijn dit allemaal argumenten waarom de Efteling niet alleen een Eigenheymer-verkooppunt heeft tegenover Droomvlucht, maar ook naast Max & Moritz en bij schipschommel De Halve Maen.
Geen eendagsvlieg
Robert Luttjehuizen heeft nog grote plannen met Spirello. “Het is duidelijk dat Spirello geen eendagsvlieg is. Het is geen hype die volgend jaar voorbij is. We kunnen nog volop groeien. In de Verenigde Staten hebben we met Hersheypark onze eerste klant binnen. Dus moet ik beslissen of we onze Spirello’s overzees blijven verschepen of dat we in de States een eigen fabriek bouwen. Dat zijn vergezichten, maar ik ben er al wel mee bezig.” Robert wil met zijn ervaring ook graag parken adviseren over hun food and beverage-plannen. “Kijk, de grote jongens – denk aan Efteling, Europa-Park, Disney – hebben hun zaken goed op orde. Maar bij de kleinere jongens hebben negen van de tien parken geen vooropgezet plan. Daar is de eigenaar druk doende met het plannen en bouwen van nieuwe attracties en het verfraaien van de landscaping. En o ja, de bezoekers moeten ook nog iets eten. Het besef dat eten en drinken een integraal onderdeel is van de beleving sijpelt nu langzaam maar zeker naar beneden door.” Luttjehuizen wijst enthousiast op een bord achter hem. Daarop staan plannen en schema’s over eetmomenten, soorten gasten, smaken, marketing en eetervaringen. “Ik wil heel graag meedenken en ideeën aandragen. Mijn handen jeuken.”
Food and beverage
Vanwege zijn liefde voor food and beverage in attractieparken breekt Robert een lans voor alle mensen die in die sector werkzaam zijn. “Food and beverage heeft het grootste afbreukrisico op de totaalbeleving”, zegt hij stellig. “Daarom zijn de medewerkers die voor eten en drinken van de gasten zorgen ook de belangrijkste mensen binnen de organisatie, met de moeilijkste taak. Jammer genoeg zie ik zelden een food and beverage-manager doorgroeien naar de functie van general manager. Terwijl juist een food and beverage-man of -vrouw hospitality heeft doorlééfd. Zij hebben het vak in hun vingers, omdat ze continu worden afgerekend op de beleving.”
Brabantse polder
Inmiddels gaan de Spirello’s van Luttjehuizen heel Europa over. In Nederland (naast Efteling en Toverland ook in Slagharen en Drievliet), België (Plopsaland en Bobbejaanland), Duitsland (Europa-Park en Belantis), Frankrijk (Parc Astérix), Spanje (Port Aventura en Parque Warner), Denemarken (Djurs Sommerland), Verenigd Koninkrijk, Zweden en Oostenrijk worden jaarlijks meer dan een miljoen gedraaide aardappelsnacks verorberd. Allemaal afkomstig van het Brabantse platteland. “We zien hier vanuit onze productielocatie regelmatig hertjes over de groene weilanden rennen”, lacht Robert, terwijl hij een grote zak aardappelen over zijn schouder gooit. “Wie had ooit gedacht dat één van de populairste pretparksnacks uit de polder van Dongen zou komen? Ik weet echt niet waar dit avontuur gaat eindigen, maar we hebben in ieder geval verdraaid veel plezier met z’n allen!” ■

26 januari 2025 © Tekst en foto’s: Adri van Esch