Amerikanen zijn zo dol op Disney dat ze niet alleen in groten getale de themaparken in Californië en Florida bezoeken, maar dat velen het liefst ook in een door Disney opgezette stad, dorp of wijk zouden willen wonen. De hele dag omringd zijn door de speciale, altijd optimistische Disney-sfeer, veel Amerikanen tekenen ervoor. The Walt Disney Company – nooit te beroerd om te verdienen aan de fans – probeerde al enkele malen tegemoet te komen aan de wens om niet alleen in een Disney-omgeving te logeren, maar er ook te wonen. Tot nu toe met niet al te veel succes: eerdere projecten kwamen niet van de grond, mislukten na verloop van tijd of zijn alleen bereikbaar voor miljonairs. Maar Disney geeft niet op en gaat het opnieuw proberen! Een overzicht van de Disney-woonprojecten uit het verleden, het heden en de toekomst.
Lees verder onder de foto
VROEGER
Nadat Walt Disney met veel succes halverwege de jaren vijftig van de vorige eeuw zijn eigen themapark opende, droomde hij er in de jaren zestig van een stapje verder te gaan. Walt wilde een futuristische stad voor twintigduizend inwoners bouwen. Hij kocht daarvoor ruim 12.000 hectare grond in hartje Florida. Zijn ideeën voor een stad van de toekomst vatte Walt samen in een 25 minuten durende film met als titel The Florida Project. Hij noemde zijn utopische stad Experimental Prototype Community of Tomorrow. Afgekort als Epcot is zijn droom na zijn dood veranderd in het themapark met dezelfde naam.
In zijn film stond Walt voor een muur met grote kaarten die toonden hoe zijn stad eruit zou komen te zien. Zijn ‘modelstad voor Amerika’ had dezelfde opbouw als Disneyland: vanuit een centraal hart cirkelde de bebouwing naar buiten toe uit. Het hart werd gevormd door een autoloos gebied waar mensen zouden werken, winkelen, dineren en recreëren. Het dertig verdiepingen tellende Cosmopolitan Hotel and Convention Center zou boven alles uittorenen, en de ‘wienie’ van Epcot worden. De inwoners van de stad en bezoekers konden het stadscentrum bereiken met de PeopleMover, een verhoogd vervoerssysteem met veel stations waarvan de treintjes nooit stoppen, maar continu doorrijden.
In een gordel om het stadscentrum heen, gescheiden door een groene ring, zouden dichtbebouwde wijken komen met appartementen. Nog een ring verder zouden eengezinswoningen komen te staan. Auto’s en vrachtwagens moesten om de stad heen rijden. Winkels in het centrum werden via ondergrondse wegen bevoorraad, net zoals dat in het Magic Kingdom in Florida gebeurt. Inwoners zouden geen eigen auto nodig hebben, was het idee van Walt: voor vervoer binnen de stad was de fijnmazige PeopleMover beschikbaar. Wie de stad uit ging, kon gebruik maken van een snelle monorail. De twee vervoerssystemen zouden in het centrum bij elkaar komen in de Transportation Lobby. Na de dood van Walt Disney in 1966 verdwenen zijn plannen voor een Experimental Prototype Community of Tomorrow in de ijskast, om er nooit meer uit te komen. Epcot opende uiteindelijk in 1985 als themapark over toekomst, technologie en samenleven.
Lees verder onder de foto
NU
Het idee voor een perfecte stad gebaseerd op de Disney-idealen verdween nooit helemaal uit de gedachten van het Disney-management. In 1994 werd dertig vierkante kilometer grond aan de andere kant van snelweg Interstate 4 aangewezen om een nieuwe stad te bouwen. Celebration moest een woonplaats worden die de waarden van Amerikaanse stadjes van weleer weer tot leven zou wekken. Het centrum en de wijken moesten compact en beloopbaar zijn, er moest veel openbaar groen komen en de huizen zouden kleurrijk zijn en perfect afgewerkt. Kortom, de ideale plek voor elke diehard Disney-fan, op slechts vijftien kilometer afstand van de themaparken.
In november 1995 schreven zich liefst vijfduizend gegadigden in voor de eerste huizen in Celebration FL. Een jaar later vestigden de eerste inwoners zich in de in Victoriaanse stijl gebouwde woningen en appartementen. Zowel de inwoners als de projectontwikkelaars moesten zich houden aan strenge regels; gedetailleerde handleidingen vermeldden wat wel en vooral niet mocht in Celebration. Voor de stadskern werden beroemde architecten ingeschakeld. Michael Graves – onder meer bekend van hotel New York in Disneyland Paris – ontwierp het postkantoor, Robert Venturi nam de bank voor zijn rekening en Cesar Pelli het theater. Voor elk straatnaambordje en alle uitingen op winkelpuien werd topontwerpbureau Pentagram ingeschakeld. Niets werd aan het toeval overgelaten.
Inmiddels staan er 4.300 woningen in Celebration en wonen er zo’n tienduizend mensen. Maar het beoogde succes werd de Disney-droomstad niet. Celebration kreeg te maken met de problemen waar ook andere Amerikaanse steden mee kampen: met huisuitzettingen en faillissementen van winkels en bedrijven. De economische crisis kostte de enige bioscoop in downtown Celebration de kop en begin 2020 vond er ook nog eens een brute moord plaats. Al eerder – in 2004 – zag Disney in dat ook Celebration niet de utopische stad was die grondlegger Walt voor ogen had. Het huis van de muis verkocht alles aan een bedrijf in New York. Celebration is dan wel geen Disney-dorp meer, het heeft nog wel steeds een zoetsappige Disney-uitstraling en het merendeel van de inwoners zegt er nog immer met veel plezier te wonen.
In 2011 opende The Walt Disney Company in Walt Disney World het eigen miljonairsdorp Golden Oak. Tot verrassing van het mediabedrijf was de belangstelling van grootverdieners om er een kast van een huis te bouwen groot. Het ene na het andere ‘mansion’ verrees in de ‘gated community’ op slechts vijf kilometer ten oosten van het Magic Kingdom. Golden Oak bestaat uit vijf wijken: Carolwood, Marceline (genoemd naar het plaatsje waar Walt zijn jeugd doorbracht), Kingswell, Silverbrook en Kimball Trace. Elk wijkje heeft zijn eigen architectuurstijl, zoals Toscaans, Venetiaans, Spaanse renaissance en Hollands koloniaal.
Lees verder onder de afbeeldingen
STRAKS
De nieuwste poging van het Disney-concern om mensen in hun fantasiewereld te kunnen laten wonen is Storyliving by Disney, dorpjes door heel de Verenigde Staten die ontworpen zijn door imagineers. De eerste locatie is inmiddels bekend: bij het plaatsje Rancho Mirage, niet ver van Palm Springs. Daar verrijst Cotino, een 250 hectare groot dorp met villa’s, eengezinswoningen en appartementen rond een bijna tien hectare metend meer. Naast huizen komen er ook winkels, markten, restaurants, bars, discotheken, een beachfront hotel, een strand en een exclusief clubhuis. De faciliteiten, de architectuur en speciaal opgeleide cast members moeten zorgen voor het bijzondere Disney-gevoel.
Cotino zal uit verschillende buurten bestaan, waarvan één bestemd voor 55-plussers. Inwoners kunnen een clublidmaatschap aangaan waarmee ze mogen deelnemen aan diverse programma’s en activiteiten, zoals wellness, entertainment, kooklessen en seminars. Met het lidmaatschap kan men ook luieren aan het strand, waarvoor ook dagpasjes beschikbaar komen. Voor Storyliving by Disney wordt samengewerkt met projectontwikkelaar DMB Development uit Arizona, die al diverse dorpjes met mooie namen als Ladera Ranch, Silverwood, Martis Camp en Santaluz op zijn naam heeft staan. Voor Palm Springs als eerste vestigingplaats werd gekozen omdat Walt en zijn vrouw Lillian daar ooit een vakantiehuisje bezaten. Dit stukje storytelling moet de echte Disney-fans over de streep trekken om zich te vestigen in de woestijn van Californië. Disneyland in Anaheim ligt op ‘slechts’ 170 kilometer westwaarts.
► Alle Disney-parken ter wereld
► Wat is Walt Disney World?
2022 © Tekst: Adri van Esch – Foto’s/beeld: Adri van Esch, Disney
