Je hebt de ‘kleintjes’ – stand-alone parken als Efteling of Phantasialand, dus zeker niet de minste – en je hebt ‘de grote jongens’. De grote jongens in pretparkland zijn de bedrijven die meerdere attractieparken omvatten. Ze bezitten pretparken in diverse landen en vaak ook op verschillende continenten. Ze ontvangen in hun attracties jaarlijks tientallen miljoenen bezoekers, tot wel 150 miljoen. In Europa zijn zeven grote en middelgrote parkketens actief: Disney Parks, Merlin Entertainments, Parques Reunidos, Compagnie des Alpes, Aspro Parks, Looping Group en Plopsa Group.
DISNEY PARKS
Disney Parks – officieel: Disney Parks, Experiences and Products – is met twaalf themaparken niet de groep met de meeste parken, maar wel het bedrijf dat het grootste aantal bezoekers ontvangt. Per jaar mogen de parken in de Verenigde Staten, Europa en Azië gezamenlijk tussen 150 en 160 miljoen bezoekers begroeten. Disney Parks, Experiences and Products is een onderdeel van het Amerikaanse mediabedrijf The Walt Disney Company. Bekendste park is Disneyland. Gestart in 1955 in Anaheim als de persoonlijke droom van Walt Disney zijn er tegenwoordig zes Disneylanden, naast in Californië ook bij Parijs, Orlando, Hongkong, Tokio en Shanghai. Daarnaast bezit Disney parken met andere thema’s en namen, zoals Walt Disney Studios Park (Parijs), Animal Kingdom, Epcot en Hollywood Studios (Orlando), California Adventure (Anaheim) en DisneySea (Tokio).
De attracties, themalanden, shops en restaurants in de Disney-parken worden ontworpen door Walt Disney Imagineering, ook een onderdeel van The Walt Disney Company, met het hoofdkantoor in Glendale. De themaparken van Disney zijn een etalage voor de eigen merken, zoals Pixar, Marvel en Star Wars. Tot de keten behoren de twee meest bezochte attractieparken wereldwijd: Magic Kingdom in Walt Disney World en Disneyland in Anaheim. De nummers drie en vier – Tokyo Disneyland en Tokyo DisneySea – zijn eigendom van de Oriental Land Company. Het Japanse bedrijf betaalt The Walt Disney Company rechten voor het gebruik van de naam en de karakters en laat alle attracties ontwerpen door Walt Disney Imagineering.
► Alle Disney-parken ter wereld
MERLIN ENTERTAINMENTS GROUP
Merlin Entertainments Group is de op één na grootste pretparkexploitant ter wereld, met jaarlijks een kleine zeventig miljoen bezoekers. Het Britse bedrijf heeft ruim 130 attracties onder zijn hoede in 25 landen. Naast grote pretparken bezit Merlin tientallen kleinere attracties, zoals Sea Life (onder meer in Scheveningen en Blankenberge), wassenbeeldenmuseum Madame Tussauds en The Dungeons (in Amsterdam) en Legoland Discovery Centres (onder meer in Scheveningen). De bekendste attractieparken van Merlin Entertainments Group zijn Alton Towers, Heide-Park en Gardaland. Sinds 2005 behoren ook de Legolanden tot het Engelse concern. De succesformule rond Lego wordt in steeds meer landen toegepast en de parken worden uitgebreid met hotels en waterparken. Net als Disney heeft Merlin een eigen ontwerpafdeling: Merlin Magic Making.
PARQUES REUNIDOS
Het Spaanse Parques Reunidos bezit meer dan zestig attractieparken, dierenparken en waterparken in Europa, Noord-Amerika, het Midden-Oosten en Australië. Het bedrijf werd in 1967 opgericht onder de naam Parque de Atracciones Casa de Campo de Madrid. Onder de pretparken die tot Parques Reunidos horen bevinden zich klinkende namen als Attractiepark Slagharen, Bobbejaanland en Movie Park Germany. Ook BonBon-Land in Denemarken, TusenFryd in Noorwegen, Belantis in Duitsland, Mirabilandia in Italië en Parque Warner en Terra Mítica in Spanje zijn eigendom van het bedrijf. Sinds eind 2016 werden twee parken in Dubai door Parques Reunidos geëxploiteerd: Motiongate en het inmiddels definitief gesloten Bollywood Park. Jaarlijks bezoeken ruim twintig miljoen mensen de attracties van de in Spanje gevestigde firma, die sinds 2019 in handen is van de Zweedse investeringsmaatschappij EQT en het Belgische bedrijf Groupe Bruxelles Lambert (GBL).
COMPAGNIE DES ALPES
Compagnie des Alpes – afgekort: CDA – is in Europa de op drie na grootste pretparkuitbater. Elk jaar bezoeken bijna tien miljoen gasten de negen parken van dit Franse bedrijf, dat in 1989 begon als exploitant van skiliften. Sinds twintig jaar behoren ook pretparken tot de portfolio van Compagnie des Alpes. Grootste park is Parc Astérix, ten noorden van Parijs. Andere bekende bezittingen in thuisland Frankrijk zijn Futuroscope en Walibi Rhône-Alpes. De Walibi-parken – ook Walibi Holland en Walibi Belgium – werden in 2006 gekocht van het Britse bedrijf StarParks, dat van 2004 tot 2010 pretparken exploiteerde. Ook Bellewaerde is onderdeel van CDA.
ASPRO PARKS
Het Spaanse Aspro Parks bestaat sinds eind 1991. De groep omvat 68 toeristische attracties in onder meer Spanje, Groot-Brittannië, Finland, Portugal en Duitsland. In België bezit Aspro Boudewijn Seapark. In Nederland behoren speeltuin Linnaeushof en het Zeeuwse Neeltje Jans tot het bedrijf. In 2015 wordt Dolfinarium Harderwijk overgenomen van Compagnie des Alpes voor achttien miljoen euro. Van Compagnie des Alpes wordt een jaar later Walibi Sud-Ouest gekocht. Aspro mocht vier jaar langde naam Walibi blijven gebruiken. Tegenwoordig heet het park Walygator Sud-Ouest. In 2016 neemt Aspro Parks ook het Franse Walygator over van enkele regionale ondernemers. Het park heet momenteel Walygator Grand Est. In totaal werken tweeduizend mensen voor de firma uit Madrid, oplopend tot vijfduizend medewerkers in het hoogseizoen.
► Walygator, met de W van wispelturig
LOOPING GROUP
De Franse Looping Group heeft negentien pret- en dierenparken: tien in Frankrijk, drie in Engeland, twee in Nederland en één in Duitsland, Zwitserland, Portugal en Spanje. De bekendste attractieparken zijn Avonturenpark Hellendoorn, Drievliet, Fort Fun in het Duitse Sauerland, Isla Mágica in het Spaanse Sevilla en Drayton Manor Park in het Engelse Staffordshire. Jaarlijks trekken de toeristische attracties van het bedrijf ruim zes miljoen gasten. Het bezoekersaantal schommelt per park tussen 100.000 en 900.000. De parken van Looping Group hebben gemiddeld 35 attracties en zijn tot 26 hectare groot. Het hoofdkantoor van de onderneming staat in het Franse Saint-Malo, op nog geen twee kilometer van het Grand Aquarium Saint-Malo dat bij de oprichting in 2011 tot de eerste bezittingen van het bedrijf behoorde. Investeringsmaatschappij Mubadala Capital uit Abu Dhabi bezit een pakket aandelen in Looping Group.
PLOPSA GROUP
De basis voor de attracties van de Plopsa Group ligt Adinkerke, in de Vlaamse kustgemeente De Panne. Daar nam mediahuis Studio 100 eind 1999 het Meli Park over. De nieuwe naam Plopsaland is een samenvoeging van Plop en Samson, de kabouter en de hond die een grote rol spelen in de kinderseries van Studio 100. In Plopsaland staan de bekende karakters van de succesvolle televisieproducent centraal: Maja de Bij, Mega Mindy, Wickie de Viking, Piet Piraat, Heidi en K3 hebben allemaal hun eigen attracties en shows. De Plopsa Group groeide uit tot zes attractieparken: Plopsaland De Panne, Plopsa Coo en Plopsa Indoor Hasselt in België, Plopsa Indoor in het Nederlandse Coevorden, Holiday Park in Duitsland en Majaland Kownaty in Polen. Naast Plopsaland De Panne staat overdekt zwemparadijs Plopsaqua. In december 2019 nam Plopsa Group het kwakkelende Comics Station Antwerp over, een attractie rond stripfiguren in station Antwerpen Centraal. In de pen zitten nog nieuwe attractieparken bij de Poolse steden Warschau, Gdansk en Katowice en bij de Tsjechische hoofdstad Praag.
BUITEN EUROPAOok buiten Europa zijn diverse grote pretparkketens actief. De bekendste zijn Universal en Six Flags; beide groepen hadden ooit parken in Europa. Universal Parks was zes jaar lang mede-eigenaar van Port Aventura en poogde tot tweemaal toe een filmpark in Europa te starten. Het eveneens Amerikaanse Six Flags had van 1998 tot 2004 pretparken in Europa, onder meer Six Flags Holland en Six Flags Belgium (nu Walibi Holland en Walibi Belgium). Universal Parks heeft filmparken in Hollywood, Orlando, Singapore, Osaka en binnenkort Beijing, waar per jaar vijftig miljoen gasten ontvangen worden. Six Flags heeft 26 pretparken in de Verenigde Staten, Canada en Mexico en begroet jaarlijks zo’n 32 miljoen bezoekers. In de Verenigde Staten zijn SeaWorld Parks & Entertainment (met drie SeaWorld-parken en twee vestigingen van Busch Gardens) en Cedar Fair Entertainment Company bekende pretparkketens. Parken van Cedar Fair zijn onder meer Knott’s Berry Farm, Great America, Carowinds en Canada’s Wonderland. In China is de attractieparkenbranche booming, met als grootste ketens OCT Parks, Fantawild en Chimelong Group. |
2020 © Tekst: Adri van Esch – Foto’s: Adri van Esch, Gilbert Sopakuwa
