Tien vragen over de rookvrije Efteling (en andere pretparken)

De Efteling is een (zo goed als) rookvrij park. Ook andere attractieparken in Nederland en daarbuiten maken het rokers steeds lastiger. In het belang van een toekomstige rookvrije generatie.

In de Efteling mag niet gerookt worden. Niet binnen en niet buiten. Voor mensen die tijdens hun dagje uit echt niet zonder een sigaret kunnen, zijn op tien plaatsen in het park kleine, afgescheiden rookzones ingericht. Het attractiepark wil met het niet-rokenbeleid jonge bezoekers en andere gasten niet blootstellen aan het roken en de ongezonde rooklucht.

Tien vragen met antwoorden over het rookverbod in de Efteling en – al dan niet – roken in andere attractieparken.

In het hele pretpark is het verboden om te roken. In de attracties, restaurants, winkels en wachtrijen is een sigaret opsteken al jarenlang niet toegestaan. Sinds november 2022 is ook roken buiten – op wandelpaden, pleinen, terrassen en speelweides – niet geoorloofd. Medewerkers van de Efteling houden toezicht op het rookverbod. Wie toch rookt wordt vriendelijk doch dringend verzocht de sigaret te doven en verwezen naar de dichtstbijzijnde rookzone.

Gasten verblijven doorgaans een hele dag in het attractiepark, en soms zelfs meerdere dagen in één van de hotels of vakantieparken. De Efteling begrijpt dat het voor de verslaafde en verstokte rokers moeilijk is om zo’n periode zonder sigaret te moeten overbruggen. Daarom zijn er verspreid door het park tien rookplekken. Ze zijn beschut aangelegd door middel van bestrating en groen. Ook bij de vakantieparken en hotels zijn rookzones. Op het terras van de eigen vakantiewoning mag nog wel gerookt worden.

De aangewezen rookzones liggen verspreid over het attractiepark. Bij de ingang van het park zijn er rookplekken op de promenade die naar de entree loopt (bij de toiletten) en rechts van het Efteling Theater (bij Pinokkio’s Restaurant). In het Anderrijk kan gerookt worden achter Bäckerei Krümel en op het pad tussen wildwaterbaan Piraña en achtbaan Baron 1898. In het Ruigrijk zijn rooklocaties bij visrestaurant De Meermin en op het veld links van de Python.

In het Reizenrijk is slechts één plek waar rokers terecht kunnen: op de Speelweide naast de snelle draaimolen Sirocco. In het Marerijk mag rechts naast Het Volk van Laaf gerookt worden, bij de uitgang van Droomvlucht en ten westen van pannenkoekenrestaurant Polles Keuken. Alle rookzones zijn ingericht uit het zicht van andere bezoekers en dus ook kinderen.

Voor de Efteling was het een belangrijk uitgangspunt om roken minder zichtbaar te maken voor jonge bezoekers. “De Efteling wil een gezonde en veilige plek zijn voor iedereen. Sinds 2017 is roken in de wachtrijen van attracties niet toegestaan”, vertelt algemeen directeur Fons Jurgens. In het Sprookjesbos werd roken ontmoedigd. “Met de stap richting rookvrij, met uitzondering van enkele rookzones, dragen we bij aan een Rookvrije Generatie.”

Bij de totstandkoming van de rookvrije Efteling werd het bedrijf gefaciliteerd en geadviseerd door de Gezondheidsfondsen voor Rookvrij, bestaande uit de Hartstichting, het KWF en het Longfonds. Deze drie organisaties hebben de beweging Rookvrije Generatie opgericht. “We zijn blij dat de Efteling rookvrij is, want dat draagt bij aan die Rookvrije Generatie”, vertelt Carla van Gils, voorzitter van de Gezondheidsfondsen voor Rookvrij. “Hoe minder kinderen in aanraking komen met roken, e-sigaretten of vapen, hoe beter. Als groot attractiepark heeft de Efteling een voorbeeldfunctie, dus we hopen dat veel attractieparken ook rookvrij worden. Elke plek waar veel kinderen komen hoort namelijk rookvrij te zijn.”

De beweging Rookvrije Generatie draagt verschillende argumenten aan waarom pretparken en dierentuinen rookvrij zouden moeten zijn. Belangrijkste argument is dat op die manier aan kinderen het goede voorbeeld gegeven wordt. Roken wordt zo minder normaal en minder aantrekkelijk gemaakt voor kinderen. Voor alle gasten geldt dat het schadelijke meeroken voorkomen wordt. Bijkomend voordeel is dat er geen of minder sigarettenpeuken en -pakjes in het park rondslingeren.

De stap om een park nagenoeg compleet rookvrij te maken is een flinke stap. Want hoewel steeds minder mensen roken, zijn er toch nog altijd veel mensen die graag een peukje opsteken. Die bezoekers willen parken niet kwijtraken. De beweging Rookvrije Generatie geeft daarom adviezen hoe er over de invoering van een rookverbod het beste gecommuniceerd kan worden.

Praat niet over ‘een rookverbod’, maar leg de nadruk op het rookvrij maken van het park, geeft Rookvrije Generatie als tip. Vermijd negatieve woorden als ‘verbod’ en ‘anti-roken’. Kies een positieve insteek en focus op het beschermen van kinderen. Rookvrije Generatie geeft ook het advies de nadruk te leggen op het geven van het goede voorbeeld.

78 procent van de Nederlanders is voorstander van geheel rookvrije attractieparken, blijkt uit onderzoek. Bij dierentuinen ligt dat percentage nog wat hoger: 81 procent ondersteunt een rookverbod in dierenparken.

Op social media reageerden duizenden mensen toen de Efteling in het najaar van 2022 bekendmaakte bijna geheel rookvrij te worden. Het merendeel is gematigd tot ronduit positief.

Margot zegt blij te zijn met het goede voorbeeld dat aan de jeugd gegeven wordt. “Kinderen wens je een gezond leven toe”, schrijft zij. Ricardo is zelf roker maar desalniettemin blij met de beslissing van de Efteling. “Ik zie vaak genoeg mensen roken in de wachtrij, ook waar kinderen bij zijn. Goed bezig, Efteling!” Tim vindt het rookverbod terecht. “Roken kan altijd nog in rookzones”, schrijft hij. “Je moet ook met andere mensen en kinderen rekening houden. Ik vind het erg vies andermans sigarettenrook binnen te krijgen.”

Robert vindt een rookvrije Efteling geweldig. “Maar nu ook nog handhaven alsjeblieft”, verzoekt hij. Stefan noemt het een moeilijke maar goede beslissing van de Efteling. “Als bezoeker irriteer ik me aan asociale rokers in het park. Natuurlijk niet elke roker, maar helaas de meerderheid hield geen rekening met kinderen of rookte in wachtrijen, in de horeca en op drukke plekken.”

Tegenstanders noemen het rookverbod ‘de betutteling ten top’. “Als de Efteling zo begaan is met onze gezondheid, neem ik aan dat het park binnenkort ook gaat mededelen dat de parkeerplaats een paar kilometer van het park komt te liggen, zodat bezoekers de schadelijke uitlaatgassen niet hoeven in te ademen”, schrijft Pablo. “Ik neem aan dat er geen stinkende vuurkorven meer worden aangestoken tijdens de Winter Efteling en dat fastfood, frisdrank en alle snoepgoed wordt verboden. En dat de alcoholische dranken verboden gaan worden, zodat ouders niet meer drinken in bijzijn van hun kinderen. Of maakt de Efteling voor deze ongezonde dingen ook allemaal aparte zones?”

Chantal begrijpt dat er in de wachtrijen niet gerookt mag worden. “Snap ik, dat vind ik zelf ook vervelend. Maar voor de rest heb je er toch geen last van? Wat een onzin zeg!” Rita begrijpt de ophef van de critici niet. “Kom op, het is het eigen terrein van de Efteling, je bent er op bezoek”, schrijft ze. “Bij mij in huis wordt ook niet gerookt. Roken kan nog steeds op de rookplekken, net als in de tuin thuis.”

Diverse andere Nederlandse pretparken hebben net als de Efteling een uitgebreid rookverbod. In Attractiepark Slagharen, Toverland, Avonturenpark Hellendoorn, Drievliet en Julianatoren is roken uitsluitend toegestaan op de daarvoor aangewezen rooklocaties.

Andere parken gaan vooralsnog minder ver. Op Duinrell is roken niet geoorloofd in alle overdekte openbare ruimtes, in attracties en rijen en in het Tikibad. Het pretpark in Wassenaar houdt zich daarmee aan de wettelijk gestelde minimale eisen. Walibi Holland gaat wat verder: in de Flevopolder is roken eveneens niet toegestaan in wachtrijen, attracties en horecagelegenheden, maar ook niet in het kinderspeelgebied.

De Disney-parken hebben al vele jaren het strengste niet-rokenbeleid. In Disneyland Paris mag alleen gerookt worden in aangewezen rookzones. In Disneyland Park zijn elf van deze zones – onder meer naast City Hall, achter Fort Comstock in Frontierland en tegenover restaurant Hakuna Matata in Adventureland – en in Walt Disney Studios Park zijn vijf rookplekken ingericht. In de parken in Walt Disney World in Florida gelden dezelfde regels als in Parijs, maar Disneyland in Anaheim gaat een stapje verder. In Californië mag in Disneyland en Disney California Adventure nergens gerookt worden; wie een sigaret wil opsteken moet naar een rookzone buíten de parken.

In Duitsland is men nog niet zover als in Nederland: in de meeste parken mag gewoon gerookt worden, alleen niet in attracties, wachtruimtes, restaurants en shows. Europa-Park vraagt bezoekers daarnaast om niet te roken in mensenmassa’s.

In Bobbejaanland geldt – net als in de andere Belgische attractieparken – niet alleen een rookverbod voor alle overdekte ruimtes, maar ook voor de kinderzones in het park. Bobbejaanland waarschuwt notoire overtreders van de rookregels: bezoekers kunnen bij hardnekkige overtredingen uit het pretpark verwijderd worden. In Plopsaland gelden vergelijkbare regels. Voor de indoorparken van Plopsa in Coevorden en Hasselt geldt een volledig rookverbod.

De Efteling van A tot Z

1 oktober 2022 © Tekst: Adri van Esch

Meest bezochte parkprofielen