In februari 2020 werd Bob Chapek chief executive officer van de Walt Disney Company. Ruim vier maanden geleden was hij nog het middelpunt van de feestelijk opening van themagebied Marvel Avengers Campus in Walt Disney Studios Park bij Parijs. Geen ‘stralend middelpunt’, want Chapek was niet bepaald geliefd bij fans en volgers van de Disney-parken. Amper drie jaar later is Bob Chapek alweer door de achteruitgang verdwenen. Welgeteld 33 maanden was hij de grote baas van het Disney-concern wereldwijd. Chapek werd persoonlijk tot kroonprins benoemd door zijn voorganger Bob Iger, die wél populair was bij de fan community. En laat nu diezelfde Iger teruggehaald zijn als CEO van de Walt Disney Company.
Prijzen skyhigh
Om het plotselinge en onverwachte vertrek van Bob Chapek lijkt niemand een traan te laten. Zijn belabberde naam onder de liefhebbers van de Disney-parken bouwde hij met name op door een stellingname die weliswaar door alle economen wordt onderschreven, maar door het grote publiek werd verguisd. Chapek voerde bij de parken die geheel of gedeeltelijk onder het Amerikaanse concern vallen – alle parken, behalve die in Japan – de wet van vraag en aanbod in. Vooral de Disney-parken in Californië en Florida kunnen het aantal bezoekers nauwelijks meer aan. De vraag is groter dan het aanbod: de parken lopen tegen hun capaciteitsgrenzen aan. Dus, zei Chapek, verhogen we de prijzen. Want hogere prijzen betekent per definitie minder bezoekers. Precies wat de themaparken van Disney nodig hebben, betoogde Chapek.
Jaar na jaar prijsverhogingen
Bob Chapek zette de nieuwe aanpak meteen stevig in. Veel té stevig, stelden zijn ontelbare critici. Een dagje of verblijf in de fantasiewerelden van Disney was niet alleen voor steeds meer mensen onbetaalbaar, de grote focus op geld verdienen haalde ook veel van de magie van de parken weg. Waar de Disney-parken voorheen altijd werden overladen met lof, kreeg gedurende het Chapek-tijdperk de kritiek en zelfs hoon de overhand. Niet vreemd wie naar de huidige entreeprijzen van de geliefde parken in de Verenigde Staten kijkt. Jaar na jaar werden er prijsverhogingen doorgevoerd. Op dit moment kost bijvoorbeeld een simpel toegangsticket tot Disney’s Hollywood Studios in Florida op een drukke dag 179 dollar. Voor Epcot is men hetzelfde kwijt, omgerekend is dat 172 euro per dag. Het immens populaire Magic Kingdom in Walt Disney World vraagt op de drukste dagen – veelal rond kerstmis en Nieuwjaar – 189 dollar voor een entreekaartje. Op rustige dagen is de entreeprijs beduidend lager – 114 en 124 dollar – maar dat zijn nog steeds prijzen waarbij Europeanen zich achter de oren krabben.
FastPass werd Lightning Lane
Het bleef niet alleen bij exorbitante prijzen en prijsstijgingen voor de toegangstickets, ook andere prijzen zijn onder Bob Chapek flink de lucht in geschoten. De diverse jaarkaarten voor Walt Disney World worden binnenkort tussen 43 en 100 dollar in prijs verhoogd. Begin dit jaar kwam er een einde aan de gratis FastPass-service, waarmee gasten de wachtrij bij populaire attracties konden overslaan. Ervoor in de plaats kwam Genie+, waarvoor bezoekers 15 dollar moesten neertellen om bij meerdere attracties de rij te kunnen overslaan. Inmiddels is de prijs van die service ook gestegen, naar 22 dollar en 29 dollar op drukke dagen. Voor de meest populaire attracties is een eigen, duurder ‘voordringpasje’ ingevoerd, de Lightning Lane. Ook die prijzen stegen onlangs. Sneller in Star Wars: Rise of the Resistance in Hollywood Studios kost geen 22 dollar meer maar 25. En wie de rij voorbij wil lopen bij Avatar Flight of Passage in Animal Kingdom moet 16 dollar neertellen, twee dollar meer dan begin november.
Minder bezoekers
Het doel van de prijsverhogingen – minder bezoekers trekken met wel evenveel of zelfs meer inkomsten – lijkt bereikt. In Florida haalden de pretparken van Universal – dat veel minder agressief stuurt op prijs – de tegenhangers van Disney in. Universal Studios trok vorig jaar 8,9 miljoen bezoekers, Disney’s Hollywood Studios bleef steken op 8,5 miljoen. Islands of Adventure van Universal streefde met ruim 9 miljoen bezoekers Epcot (7,7 miljoen) en Animal Kingdom (7,1 miljoen) ruimschoots voorbij. De Universal-parken zijn na de coronacrisis weer bijna terug op de bezoekersaantallen van voor de pandemie. Bij de Disney-parken verloopt het terugkeren naar de oude bezoekersaantallen – wellicht bewust dus – veel stroever. Zo trok Magic Kingdom voor corona nog 20,9 miljoen bezoekers en moest het park in 2021 genoegen nemen met ‘slechts’ 12,6 miljoen gasten.
Premier Acces
Niet alleen in de Amerikaans parken is de vraag- en aanbodstrategie heel merkbaar, ook in Parijs voelen bezoekers de nieuwe aanpak in de portemonnee. Net als aan de andere kant van de oceaan verdween ook in Frankrijk de gratis FastPass-service. Daarvoor in de plaats kwam Premier Acces One, dat kan worden aangeschaft voor drukke attracties als Big Thunder Mountain, Hyperspace Mountain en The Twilight Zone Tower of voor shows als Mickey and the Magician en de The Lion King. De prijzen voor Premier Acces One lopen van 5 tot 15 euro per attractie of voorstelling. Nog luxer is de Disney Premier Access Ultimate, die sneller toegang geeft tot meerdere attracties. Kosten voor dit voordringpasje variëren van 90 euro in het laagseizoen tot 190 euro in het hoogseizoen, bovenop de entreeprijs.
Lees verder onder de foto
Stevige prijzen
Het is niet alleen Disneyland Paris dat voor Nederlandse begrippen stevige prijzen vraagt voor entree en extra’s, ook andere Europese attractieparken zijn verhoudingsgewijs aan de dure kant. In Nederland is de Efteling het meest prijzige park: de tickets variëren in prijs van 38 tot 46 euro. In Duitsland liggen de prijzen van de bekendste parken aanmerkelijk hoger: het reguliere tarief van Phantasialand is 57 euro, in Europa-Park kost een ticket 68 euro. Beide parken bieden korting, bijvoorbeeld tijdens acties (Phantasialand) of als men de entreekaartjes vooraf online koopt (Europa-Park). Om de drukte in het park terug te dringen en omdat losse dagtickets verkopen kennelijk lucratiever is dan eenmaal per jaar abonnementsprijzen innen, stopte Phantasialand in het voorjaar volledig met het aanbieden van abonnementen. Tot grote teleurstelling van de trouwe fans van het pretpark bij Keulen.
Behoorlijke korting
In tegenstelling tot de heersende gedachte in Nederland is de Efteling in vergelijking met andere parken niet overdreven duur. Het park in Kaatsheuvel houdt ook onverzettelijk vast aan het jaarlijks aanbieden van een behoorlijke korting via supermarktketen Albert Heijn. Dat heeft te maken met de inzet van de Efteling dat iedereen – ook mensen met een smallere beurs – moet kunnen genieten van een dagje uit in het Brabantse park. Een gedachte die terug te voeren is naar de oprichter van de Efteling: de Stichting (dus zonder winstoogmerk) Natuurpark De Efteling.
Acties
Dat de Efteling relatief goedkoop is, past goed bij de aard van de Nederlandse bevolking. Nederland telt een hoog percentage ‘prijskopers’, mensen die zich bij de aanschaf van tickets laten leiden door de prijs en door kortingen. De Nederlandse attractieparken haken daar met acties gretig op in. Drogisterijketen Kruidvat die kortingskaartjes aanbiedt voor de Winter Efteling, aantrekkelijke Black Friday-deals voor Bright Nights in Walibi Holland of Attractiepark Slagharen dat zijn prijzen voor abonnementen tijdelijk met veertig procent reduceert, het zijn maar enkele van de prijsacties van de afgelopen weken.
Voer voor discussie
Het moment dat Nederlanders per persoon honderd euro of meer aftikken voor toegang tot een attractiepark binnen onze landsgrenzen laat vast nog lang op zich wachten. Desondanks blijft het ‘grote’ geld bij attractieparken voer voor discussie. Maakt meer geld verdienen met minder bezoekers een attractiepark een luxeproduct? Voor Disney is de prijzen flink verhogen en daarmee bewerkstelligen dat het aantal bezoekers afneemt een bewuste strategie. Een beleid dat financieel lucratief is. Want ook al bleven winst en omzet van de Walt Disney Company in het derde kwartaal van 2022 achter bij de prognoses van analisten, de inkomsten uit de themaparken stegen wél in lijn met de marktverwachtingen. Dus heeft Bob Chapek niet gewoon gelijk? Oud-Disney-castmember Mathis Gullon, tegenwoordig werkzaam als projectmanager bij Europa-Park, schrijft op zijn socials: “Ik had een fantastische dag in Disneyland Paris, maar op de vraag ‘Is het park de moeite waard voor een gezin van vier, voor deze prijs en met wachttijden van meer dan 45 minuten bij elke attractie?’ kan het antwoord niet anders zijn dan ‘nee’. Maar toch: het park is vol, dus ik heb het mis!”
► Disneyland Paris is helemaal van Disney
► Van wie is de Efteling?
26 november 2022 © Tekst en foto’s: Adri van Esch
